Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
| brak cm. na starych mapach |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz polny położony we wschodniej części kolonii Rumunki Oleszeńskie. Jedziemy droga wojewódzką nr 558 z Lipna w stronę wsi Wielgie. Niecałe 700 metrów za dawnym dworem w Nowej Wsi skręcamy w prawo (tuż przed złomowiskiem). Następnie prosto ok. 1, 3 km. Dalej w prawo ok. 300 m. Cmentarz znajduje się na zakręcie drogi tuż za gospodarstwem nr 12. Od północnego zachodu sąsiaduje z drogą, z pozostałych stron z gruntami uprawnymi.
Podstawowe informacje
| Data założenia | I poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Lipno (od 1793), własny kantorat istniał od przynajmniej 1886 do prawdopodobnie lat. 20 XX w. Potem kantorat w Rumunkach Witkowskich |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,10 ha |
| Nr działki | 570 |
| Kształt | pięciokąt nieforemny zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | 1927? |
| Istniejąca dokumentacja | Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987 |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | BARDZO ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, ? |
Roślinność
| Drzewa | dąb, lipa, akacja |
| Krzewy | lilak, głóg, grochodrzew, … |
| Inne | barwinek, konwalia, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak alei. Układ nieczytelny. Dokumentacja zdjęciowa z 1987 pokazuje o wiele większy drzewostan niż zastany w 2016.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 7 | I poł. XX w. | beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | TAK | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 2 | I poł. XX w. | beton | przy mogiłach obmurowanych |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | 7 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | drewniane pozostałości po ogrodzeniu |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2016
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wisniewski, 2016
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Karta cmentarna z 1987 wspomina o ok. 20 nagrobkach. Dokumentacja zdjęciowa pokazuje krzyż metalowy przymocowany do postumentu Ludwika Zabela. Są także 2 inne krzyże. Niestety żaden z nich się nie zachował
Osadnictwo w Rumunkach Oleszeńskich.
Historia
Miejscowość znana także jako Deutsch Oleszno, Budy Oleszyńskie, Rumunek Oleśno, Rumunki Oleszno, Rumunki Oleszne, Rumunki Oleszyńskie. Niestety nie udało się znaleźć informacji o dacie powstania rumunku ani też który z właścicieli Oleszna sprowadził kolonistów niemieckich. Jako Deutsch Oleszno został zaznaczony na mapie Gilly'ego z 1803. W 1789 majątkiem Oleszno władał Jan Kruczkowski z Zadusznik. Gawarecki w spisie na rok 1825 podaje, że Oleszno z Rumunkiem jest rozdrobiony cząstkowo, lecz nie podaje żadnych nazwisk. Pewne jest tylko to, że rumunek już wtedy istniał. Od 1830 do 1938 Oleszno posiadali Karnkowscy. Ostatnim właścicielem był spowinowacony z nimi Grochulski.
Protestanci z Rumunków Oleszeńskich podlegali pod parafię ewangelicką w Lipnie. Szkoła istniała od przynajmniej 1865. Nie wiemy jednak czy już wtedy funkcjonował tu kantorat bowiem o nim dowiadujemy się w 1886. Samodzielny kantorat działał dość krótko i już w niepodległej Polsce go zlikwidowano i przyłączono Rumunki Oleszeńskie do kantoratu w Rumunkach Witkowskich. Głównym powodem była zbyt mała ilość ewangelików. W 1910 według listy płatników składek na rzecz parafii lipnowskiej widnieje 10 gospodarzy z rumunku i 3 ze wsi. Pierwszy spis powszechny wylicza, że 37% mieszkańców była wyznania ewangelickiego.
Ludzie
W 1910 r. 10 osób z rumunka i 3 ze wsi płaciły składki na utrzymanie gminy ewangelickiej
Bibliografia:
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 185.
- Cmentarz na stronie UpstreamVistula.org.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dörfer im Kreis Lipno, Dobriner Land (Polen), Teil III, Wuppertal, 2010, s. 61.
- P. Gałkowski, Genealogia ziemiaństwa ziemi dobrzyńskiej XIX - XX wieku, Rypin, 1997, s. 88, 89, 91, 98.
- W. Gawarecki, Opis topograficzno - historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy, Płock, 1827, tabelka na końcu.
- Karta cmentarna, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987.
- K. Kłodawski, Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Lipnie (od końca XVIII wieku do roku 1914), "Notatki Płockie", 2008, nr 3, s. 5, 6, 7.
- E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939, Vierkirchen über München: Selbstverlag, 1971, s. 57-58.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, m. st. Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 64.
- Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzenego gminy Wielgie, Wilgie, 2014, s. 35.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 476.
- Ł. Szewczyk, Dobrzyńskie nazwy części wsi z członem Rumunek/Rumunki, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki humanistyczno-społeczne. Filologia polska", Toruń: Wydawnictwo UMK, 1981, z. 18 (118), s. 83.