Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz polny położony we wschodniej części Rumunków Witkowskich, na niewielkim wzniesieniu. Jedziemy droga wojewódzką nr 558 z Lipna w stronę wsi Wielgie. Po minięciu skrętu w stronę wsi Czarne (przy przystanku PKS) i przecinającej szosę rzeczki Chełmiczka jedziemy ok. 900 metrów i przy następnym przystanku PKS skręcamy w prawo. Dalej prosto ok. 900 m. Cmentarz będzie stał po prawej stronie drogi - jest doskonale widoczny w okolicy. Od północy, południa i wschodu sąsiaduje z gruntami ornymi, od południa i zachodu z drogami nieutwardzonymi.
Podstawowe informacje
| Data założenia | IV ćw. XVIII w. (1776?) |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Lipno (od 1799), własny kantorat istniał od 1776 |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,21 ha |
| Nr działki | 214 |
| Kształt | siedmiokąt nieforemny |
| Najstarszy zachowany nagrobek | z napisami z 1920 |
| Istniejąca dokumentacja | Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987 |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, ? |
Roślinność
| Drzewa | dąb, lipa, akacja |
| Krzewy | lilak, głóg, grochodrzew, … |
| Inne | barwinek, pokrzywy, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak alei - ścieżki wtórne. Układ częściowo czytelny. Kwatery, jeśli były, zatarte.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | > 30 | I poł. XX w. | beton, piaskowiec | co najmniej 3 posiadały płyty poziome |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | TAK | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | > 15 | I poł. XX w. | beton, piaskowiec | przy mogiłach obmurowanych i osobno, także destrukty |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | > 40 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | TAK | - | I poł. XX w. | beton | kilka słupków - pozostałości po ogrodzeniu |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2016
Brak informacji na temat pochówków osób znanych i zasłużonych. Z pewnością chowano tu miejscowych kantorów. Nie udało się znaleźć nagrobków:
- August Stocken, zm. 1923 (karta cmentarna 1987)
- Christian Ott, zm. 04.11.1937, 63 lata (DLII)
- Heinrich Grenke, zm. 13.04.1931, 18 lat (DLII)
- Auguste Cabe, z domu Bonkowski, zm. 25.08.1928, 27 lat (DLII)
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2016
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
 |
| fot. 24 |
 |
| fot. 25 |
 |
| fot. 26 |
 |
| fot. 27 |
 |
| fot. 28 |
 |
| fot. 29 |
 |
| fot. 30 |
 |
| fot. 31 |
 |
| fot. 32 |
 |
| fot. 33 |
 |
| fot. 34 |
 |
| fot. 35 |
 |
| fot. 36 |
 |
| fot. 37 |
 |
| fot. 38 |
 |
| fot. 39 |
 |
| fot. 40 |
 |
| fot. 41 |
 |
| fot. 42 |
 |
| fot. 43 |
 |
| fot. 44 |
 |
| fot. 45 |
 |
| fot. 46 |
Karta cmentarza, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 5 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Karta cmentarna z 1987 wspomina o 15 wolnostojących nagrobkach i nielicznych mogiłach. Podczas przeprowadzania dokumentacji naliczono łącznie 40 stanowisk.
Osadnictwo w Rumunkach Witkowskich
Historia
Miejscowość znana pierwotnie jako Wysiółki Witkowskie, także Rumunki Witkowo, niem. Witkowo Kolonie, Wittgen-Räumung. Według opracowań rumunek został założony w 1760, a kantorat utworzono w 1776. Najprawdopodobniej odpowiedzialnym za sprowadzenie kolonistów niemieckich był właściciel majątku Witkowo, Hipolit Trzciński. Kantorat składał sie z domu modlitwy, szkoły i dzwonnicy. W okresie dwudziestolecia międzywojennego szkoła stała się 7-klasową szkołą powszwechną. W tym samym czasie zlikwidowano kantorat w sąsiednich Rumunkach Oleszyńskich, a tamtejszych ewangelików przyłączono do kantoratu w Rumunkach Witkowskich. Pierwszy spis powszechny z 1921 wykazał, że rumunek liczy blisko 67% protestantów. Podlegali oni pod parafię ewangelicką w Lipnie. Po 1945 szkoła nadal pełniła swoją funkcję natomiast reszta mienia stała się własnością gminy.
Ludzie
W 1910 r. 38 gospodarzy płaciło składki na utrzymanie gminy ewangelickiej.
Nazwiska gospodarzy z 1945: Bage (cegielnia), Bahr, Bohm, Brese, Brokopp (dekarz), Folgmann (tracz), Gollnik, Hartwig, Hein, Helmer, Hoffmann, Janke, Jaworski (suszarnia), Kratzke (grabarz), Krimke (murarz), Liedtke, Muller, Munter, Nass, Pansegrau, Pelke, Plitt, Pommerenke (pasieka), Richert, Riemer, Rohde (cegielnia), Steinagel, Stojke, Stokmann, Wahl (wiatrak), Wegner, Winter, Witzke, Wolter, Zielke
Polscy gospodarze: Bocheński, Cybulski, Czarneckim Krzeszewski, Kucharski, Kwiatkowski, Łukasiewicz, Małkiewicz, Mariański, Politowicz, Słomski, Śliwiński, Śmiałowicz, Tomaszewski, Urbański, Wilmański, Zwoliński, Żołnowski,
Kantorzy: Westfahl, Treichel, Spletzer, Ferchau
Nauczyciele: Hirsch, Jabs, Zadow, Helene Ott
Bibliografia:
- 3281 Heiligenbach, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, OKH/G StdH, 1944.
- A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, "Deutsche Monatshefte in Polen", Heft 10, 1935. Wersja elektroniczna 2006, s. 24,
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 185.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dörfer im Kreis Lipno, Dobriner Land (Polen), Teil II, Wuppertal, 2000, s. 102-104, 128, 172.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dörfer im Kreis Lipno, Dobriner Land (Polen), Teil III, Wuppertal, 2010, s. 56, 61, .
- W. Gawarecki, Opis topograficzno - historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy, Płock, 1827, s. 108 i tabelka na końcu.
- Karta cmentarna, oprac. P. Kokotkiewicz, 1987.
- K. Kłodawski, Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Lipnie (od końca XVIII wieku do roku 1914), "Notatki Płockie", 2008, nr 3, s. 4, 5, 6, 7.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, m. st. Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 64.
- Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzenego gminy Wielgie, Wilgie, 2014, s. 35.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIII, s. 669.
- Ł. Szewczyk, Dobrzyńskie nazwy części wsi z członem Rumunek/Rumunki, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki humanistyczno-społeczne. Filologia polska", Toruń: Wydawnictwo UMK, 1981, z. 18 (118), s. 83.