Cmentarz ewangelicki - Sicienko

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

NQzrk4dCoJJU8VFB8q_Ne1mgWKLRyhTLo90x_NTLc2-dY9L8sFpBQ2QzJlA0vDk6UJvAQfdQ8F4FetPwvww=w320

Opis cmentarza

zabudowany.png
Położenie

Cmentarz położony po wschodniej stronie wsi, przy ulicy Dąbrowieckiej. Będąc przy kościele udajemy się ulicą Bydgoską w kierunku na Wojnowo. Po niecałych 200 metrach mamy skrzyżowanie z ulicą Dąbrowiecką przy szkole. Tu skręcamy (w prawo) i po ok. 120 metrach, zaraz za szkołą po lewej stronie mamy cmentarz. Sąsiaduje od północy ze szkołą, od wschodu z terenem gospodarstwa domowego, od południa z dojazdem do tegoż gospodarstwa i polem uprawnym, a od zachodu z ulicą Dąbrowiecką.

Podstawowe informacje
Data założenia II poł. XIX w. (prawdopodobnie powstał wraz z parafią w 1856)*
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Sicienko (od 1856), przedtem Bydgoszcz
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,14ha (~0,20ha)
Nr działki 48 i małą część działki 49/1 i mała część 47/2
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek k. XIX w.
Istniejąca dokumentacja Karta cmentarza w zasobach bydgoskiej delegatury WUOZu
Zagrożenia likwidacja, dewastacja, śmieci
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, ?

Pierwotnie teren cmentarza zajmował ok. 0,20 ha. Został uszczuplony do ok. 0,14 ha.
[*] Niewykluczone, że cmentarz istniał już w II ćw. XIX wieku skoro spis statystyczny z 1833 podaje, że wówczas 78% mieszkańców Sicienka to ewangelicy.

Roślinność
Drzewa lipa, akacja, kasztanowiec, jesion, dąb, topola, …
Krzewy lilak, grochodrzew…
Inne trawa, pokrzywy, bluszcz, …

Brak pomników przyrody. Układ wewnętrzny cmentarza częściowo czytelny. Brak informacji o alei.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mogiły obmurowane TAK ? k. XIX - I poł. XX w. beton, lastryko
Mogiły obmurowane z postumentem TAK ? k. XIX w. - I p. XX w. piaskowiec, beton, lastryko -
Mogiły ziemne TAK ? - - -
Pola grobowe TAK 1 k. XIX /p. XX w. żeliwo fragment ogrodzenia od pola
Krzyże NIE - - - -
Postumenty TAK ? k. XIX / pocz. XX w. - I poł. XX w. piaskowiec, beton, lastryko -
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
Inne NIE - - - -
RAZEM > 30 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy TAK - XX/XXI w. siatka ogrodzeniowa ogrodzenie szkoły od północy i ogrodzenie prywatne od wschodu
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Niewykluczone, że na cmentarzu pochowano pierwszego pastora Christiana Waltera w 1885.

Inskrypcje

Nie znaleziono.

Galeria zdjęć

fot. Tomasz Mądrzyński, 2017

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20

Renowacja

Nie przeprowadzono. Teren cmentarza musiał zostać przynajmniej raz odkrzaczony pomiędzy 2012, a 2017 rokiem.

Osadnictwo w Sicienku

Historia

Najwcześniejsze źródła pisane mówią o istnieniu Sicienka w 1325 roku, choć znaleziono tu ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego. Pierwotnie osada funkcjonowała pod nazwą Małe Sitno, potem zniemczona na Wilhelmsort. Obok do dziś istnieje wieś Sitno (Wielkie Sitno), które pochodzi przynajmniej z końca XIII wieku. Miejscowość stanowiła dobro prywatne. W 1489 należała do Strzeleckich, a w późniejszym okresie własność w Sicienku była rozdrobniona. Z zapisów ksiąg ziemskich wynika, że łany tej wsi często były przedmiotem transakcji handlowej. Ich właścicielami byi m. in. Poczałkowski (1577), Krosińscy, Grabińscy (1583, 1621, 1653) i Gogolińscy (1583), Sicińscy (1600, 1654), Łaszewski (1621), Wróblewska (1632), Ostromecki (1634), Mierzejewski (1697, zapisał Rokossowskiemu), Będkowski (1738). Od co najmniej 1846 Sicienko i Sitno włączone było w skład dóbr majątku Wojnowo. Sicienko nie było dobrem rycerskim. Tutejszy majątek to tzw. majątek chłopski (powyżej 50 ha). Jego właścicielem byłw 1877 Christoph Mews. W 1907 porucznik Walter Rehfeld. W księdze właścicieli z 1913 doszedł do niego kolejny właściciel gospodarstwa ponad 50 ha, Julius Seehawer. W okresie międzywojennym były 3 takie gospodarstwa.
Sicienko nie uniknęło spustoszenia podczas tzw. potopu szwedzkiego i kolejnej wojny północnej z pocz. XVIII wieku. Od 1772 do 1920 wieś leżała na terenie zaboru pruskiego. Pod koniec XIX wieku wybudowano połączenie kolejowe, wąskotorowe.
Parafię ewangelicką w Sicienku wyodrębniono w 1856 z terenów dawnych parafii w Bydgoszczy, Koronowa i Mroczy. Pierwotny budynek kościelny był zbudowany z drewna i gliny. Kościół z prawdziwego zdarzenia stanął w 1884 roku. Największy odsetek ewangelików wedle dostępnych spisów statystycznych zanotowano w 1871 - 85%. Potem ich ilość nieuchronnie spadała. Pierwszy polski spis powszechny z 1921 zanotował, że 43% mieszkańców była protestantami. Opracowania podają, że szkoła ewangelicka powstała w 1914 roku i aż do 1945 służyła ludności niemieckiej. Wówczas powstał jedynie nowy budynek. Placówka edukacyjna dla ewangelików istniała co najmniej od 1841.

Ludzie

Księga strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Birkholz, Bleck, Bosinski, Cieslewitz, Fedder, Fischer, Hinz, Hoft, Janke, Jeske, Kalina, Kraft, Lippekamp, Lipski, Luneberg, Maciejewski, Malicki, Paczkit, Schmidt, Siejna, Siudezinski, Strzyżewski, Szarafinski, Wisotzki

Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Paweł Guthe (weterynarz), Kozłowski (kołodziej), Krugel (wyszynk trunków), Bernard Mewes (właściciel ziemski, 82ha), Paweł Rehfeld (właściciel ziemski, 165ha), Julian Seehafer (właściciel ziemski, ?ha), Stein (wiatrak), Strohscheim (kowal),

Księga telefoniczna z 1939: Franz Hammler (rolnik), Richard Luneberg (rolnik), Werner Rehfeld (właściciel ziemski), Konrad Seehawer (właściciel ziemski)

Księga adresowa z 1942: Jabłowski (gościniec), Wallburg (szewc), Weyna (szewc)

Bibliografia:

  1. 1344 Hohenwalde, Messtischblatt, 1:25 000, 1876. comp.jpg
  2. Amtsblatt der Königlichen Preußischen Regierung zu Bromberg, 1841, nr 41, s. 806. comp.jpg
  3. J. N. Bobrowicz, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 1846, s. 425. comp.jpg
  4. Deutsches Reiches Adressbuch, 1941, s. 160. comp.jpg
  5. Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 6-7 (Reg. Bromberg). comp.jpg
  6. Gminny program opieki nad zabytkami gminy Sicienko na lata 2014-2017, Sicienko, 2013, s. 28, 41-42, 68, http://bip.sicienko.pl/?app=uchwaly&nid=4342
  7. Gueter-Adressbuch der Provinz Posen, Stettin: Paul Niekammer, 1907, s. 162-163. comp.jpg
  8. Z. Guldon, Rozmieszczenie własności ziemskiej na Kujawach w II połowie XVI wieku, s. 87, Toruń-Łódź: TNT - PWN, 1964.
  9. Güter-Adressbuch für die Provinz Posen, 1913, s. 184-185. comp.jpg
  10. G. Meinhardt, Aus Brombergs Vergangenheit. Ein Heimatbuch für den Stadt- und Landkreis,Wilhelmshaven : Bidegast-Vereinigung e. V., 1973, s. 43.
  11. S. Kozierowski, Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, t. II M-Z, Poznań, 1922, s. 294. comp.jpg
  12. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1449. comp.jpg
  13. Kurzgefasstes statistisches Handbuch der Provinz Posen, Posen, 1877, s. 138. comp.jpg
  14. Obiekty i miejsca w Sicienku, http://www.sicienko.pl/blog/17_5-obiekty_i_miejsca.html
  15. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 5. comp.jpg
  16. Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Bydgoszczy i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w mieście Bydgoszczy na 1939 r., Warszawa, 1939, s. 110. comp.jpg
  17. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. X, s. 629. comp.jpg
  18. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko. Cz. I, Sicienko, 2011, s. 48, comp.jpg
  19. Teki Dworzaczka, http://teki.bkpan.poznan.pl/index_regesty.html
  20. Uebersicht der Bestandtheile und Verzeichniss aller Ortschadten des Bromberger Regierungsbezirks, 1818, s. 20. comp.jpg
  21. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg: Gruenauer, 1833, s. 8. comp.jpg
  22. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 14-15. comp.jpg
  23. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 411. comp.jpg
2016cmentarzewangelickisicienko
wersja strony: 3, ostatnia edycja: 01 Dec 2017 04:24
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License