Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
Opis cmentarza

Położenie
Cmentarz położony na wschodnim skraju wsi. Jedziemy drogą wojewódzką nr 241 z Sępólna do Sikorza. Mijamy skrzyżowanie z kapliczką maryjną, przy której skręcaliśmy na cmentarz rodowy i po ok. 160 metrach szosa skręca w lewo, a zjeżdżamy z niej w drogę na wprost. Cały czas jedziemy prosto. Po ok. 2 km po lewej stronie przy drodze zobaczymy cmentarz. Od północy, wschodu i zachodu otoczony jest polami uprawnymi, a od południa sąsiaduje z drogą, którą przyjechaliśmy.
Podstawowe informacje
Data założenia | 1847 |
Wyznanie | ewangelicki |
Ówczesna parafia | Sępólno (od 1772, od XVII w. był zbór w Sępólnie) |
Status | nieczynny |
Powierzchnia | ~0,26 ha |
Nr działki | 297/2 |
Kształt | prostokąt |
Najstarszy zachowany nagrobek | ? |
Istniejąca dokumentacja | sygn. 9/59/0/1599 Der evangelische Begräbnisplatz in Szikorsz, 1847 |
Zagrożenia | śmieci |
Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, ? |
Roślinność
Drzewa | dąb, brzoza |
Krzewy | lilak … |
Inne | … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny.
Nagrobki i inne elementy
Nagrobki | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
Cippusy | NIE | - | - | - | - |
Grobowce | NIE | - | - | - | - |
Krzyże | NIE | - | - | - | - |
Obeliski | NIE | - | - | - | - |
Mogiły obmurowane | TAK | 6 | k. XIX - I poł. XX w. | lastryko, piaskowiec, beton | |
Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
Postumenty | TAK | 7 | k. XIX w - I poł. XX w.|piaskowiec | przy mogiłach i osobno, w tym destrukty | |
Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
ŁĄCZNIE | 11 stanowisk | ||||
Elementy | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
Brama | NIE | - | - | - | - |
Kościół | NIE | - | - | - | - |
Kaplica | NIE | - | - | - | - |
Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2015;
Galeria zdjęć
fot. Karolina Falleńczyk, 2015
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Sikorzu
Historia
O właścicielach majątku w Sikorzu, patrz: cmentarz ewangelicki rodowy - Sikorz.
Osada Sikorz wzmiankowana jest po raz pierwszy jako Szykorz w 1424 r. Była to wieś szlachecka, która w latach 1710-1826 znajdowała się w rękach Potulickich. Folwark posiadał uprawnienia do prowadzenia browaru i gorzelni. Oprócz majątku istniała także wieś zagrodowa Sikorz. W 1829 r. wieś należała do Banku Głównego w Berlinie, a potem do urzędu dóbr skarbowych w Więcborku. W 1835 r. majątek Sikorz został sprzedany rodzinie Orland, która przebywała tu do co najmniej 1939 r. Część lasu leżącego na terytorium majątku (na wschód od centrum) wykarczowano na potrzeby osadnictwa. Osadników sprowadzono w 1847 roku. Dziesięć lat później doszło do złączenia kolonii z resztą wsi. W 1889 zniemczono nazwę na Schonhorst.
Szkoła, o nieznanym rodzaju, istniała od 1840 r. Ewangelicy należeli do parafii w Sępólnie Krajeńskim. W latach 80. XIX w. protestanci stanowili 71% mieszkańców. W 1921 r. 40%. Interesujący wydaje się być fakt, że na 142 ewangelików zaledwie 42 zadeklarowało narodowość niemiecką.
Ludzie
Lista ofiar I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Affeld, Buda, Budnick, Deja, Fenske, Gerth, Gorschinski, Grunau, Hinz, Jahr, Kaczyk, Klawitter, Kolmsee, Kujoth, Kunza, Lemanczyk, Luczinski, Ludtke, Luneberg, Muller, Nimczyk, Nitz, Ostrowski, Paul, Plebusch, Radtke, Ristau, Rittau, Schewe, Schleif, Schmidt, Seling, Sobichowski, Splittstößer, Stachowitz, Tiede, Weder, Wedmann, Weilandt, Wenda, Wilke, Wischniewski
Kalendarz nauczycielski na rok 1925 wymienia następujących nauczycieli: Elżbieta Kropaczkowa, Paweł Skoczylas
Spis mieszkańców z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Duwe (ziemiopłody), Grodecki (zajazd), Louis Orland (właściciel dóbr), Ścisłowska (artykuły kolonialne)
Spis mieszkańców z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Prahl (karczma)
Bibliografia:
- 2571 Zempelburg, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1874.
- E. Calier, Powiat nakielski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno-historyczny, Poznań: W. Simon, 1886, s. 39.
- Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 141.
- J. Dorawa, Szkice z dziejów wsi podsępoleńskich, [w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Z. Biegańskiego, 2010, s. 524-525.
- O. Goerke, Flur- und Ortsnamen in Kreis Flatow, "Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtvereins", 1917, Heft 57, s. 128.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 492-494.
- Informacje o Sikorzu na stronie powiatu sępoleńskiego, http://www.powiat-sepolno.pl/213,sikorz.html [dostęp: 15.09.2015]
- Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 50.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1210.
- P35 S25 B Sępólno, 1:25 000, WIG, 1935.
- Plan odnowy miejscowości Sikorz 2008-2015, 2008
- Sikorz w Polonia Maior - Fontes, dokument elektroniczny, 2009.
- L. Skaza, Wybrane pomniki kultury materialnej Sępólna Krajeńskiego i okolic,[w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Z. Biegańskiego, 2010, s. 592-594.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 42.
- Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Sępólno Krajeńskie. Część I. Uwarunkowania, 2011, s. 60, http://www.bip.gmina-sepolno.pl/bip_download.php?id=5109 [dostep: 16.09.2015]
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. X, s. 608.
- Zdjęcia cmentarza rodowego w Sikorzu na stronie powiatu sępoleńskiego, http://www.powiat-sepolno.pl/254,cmentarz-sikorz.html [dostęp: 15.09.2015]