Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w polu. W Dąbrowie Biskupiej skręcamy w drogę wojewódzką nr 246 prowadzącą w stronę Gniewkowa. Do Stanomina jest ok. 2 km. Tuż po przekroczeniu Kanału Parchańskiego jedziemy ok. 500 m i tuż przed dawną szkołą położoną po lewej stronie skręcamy w polną drogę prowadzącą na cmentarz. Ze wszystkich stron sąsiaduje z polem, a polna droga prowadzi na wschodnią krawędź cmentarza.
Podstawowe informacje
| Data założenia | p. XX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Dąbrowa Biskupia (od 1857), (1845-1857) jako filiał Murzynka, przedtem Inowrocław |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,12 ha (wg mapy z 1909 r. cmentarz był ok. 2 razy większy) |
| Nr działki | 181/1 (dawniej część 201) |
| Kształt | prostokąt (dziś bok o orientacji południkowej jest większy, w przeszłości bok o orientacji równoleżnikowej był większy) |
| Najstarszy zachowany nagrobek | I poł. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja, zniesienie cmentarza |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, - |
Roślinność
| Drzewa | dąb, klon, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | bluszcz |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Starodrzew częściowo zachowany (co najmniej jedno drzewo wycięte). Brak informacji co do istnienia alei. Układ cmentarza częściowo czytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | ok. 15 | I poł. XX w. | beton, lastryko | |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | TAK | 1 | I poł. XX w. | żeliwo | Fragmentarycznie zachowana krata żeliwna |
| Postumenty | TAK | >8 | I poł. XX w. | beton, lastryko, piaskowiec | w tym 3 "dąbki" i 3 cokoły |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | >12 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2014
Brak informacji o pochówkach osób znanych i zasłużonych.
Galeria zdjęć
fot. Karolina Falleńczyk, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Z porównania wielkości cmentarza na mapie z 1909 r, ze współczesnym zdjęciem satelitarnym wynika, że w przeszłości był on niemal dwukrotnie większy. Nie wiadomo, czy był to teren, na którym dokonano pochówków, czy jedynie zarezerwowany. Obecnie jest to pole uprawne.
Osadnictwo w Stanominie.
Historia
Stanomin był własnością szlachecką. Najdawniejsza wzmianka pochodzi z 1394 r. Wówczas właścicielem był Andrzej ze Stanomina, podkoniuszy gniewkowski. Następnym znanym gospodarzem majątku był Paweł Wolski. W XVI w. własność uległa podziałowi i połowa wsi była prywatna,a połowa została królewszczyzną. Dzierżawcą królewszczyzny w 1564 r. był Wawrzyniec Brzeziński, arianin. Można zatem powiedzieć, że już wówczas w Stanominie zaistniał protestantyzm. W późniejszym okresie dzierżawcy i właściciele byli katolikami. Ostatnim właściciel Franciszek Wysiecki sprzedał majątek pruskiej komisji osadniczej w 1899 r. W latach 1902-1904 sprowadzono niemieckich kolonistów wyznania ewangelickiego, którzy osiedlili się na rozparcelowanej ziemi.
Protestanci obecni byli już wcześniej, lecz stanowili mały ułamek populacji Stanomina. W latach 80. XIX w. stanowili 16% ludności. W chwili pierwszego spisu powszechnego z 1921 r. stanowili większość - 76%. Odnotowano także 5 chrześcijan innego wyznania, być może baptystów. Ewangelicy mieli do dyspozycji własną szkołę i cmentarz jednak już po odzyskaniu niepodległości przez Polskę cały obszar dworski przejął Skarb Państwa.
Ludzie
W księdze adresowej z 1903 r. wymieniono nazwiska: Sperling (zarządca dóbr), Dahms (kolonista), Dargel (kolonista), Piepke (kolonista), Radtke (kolonista), Seiler (kolonista)
Lista strat z I wojny światowej zawiera nazwiska: Dreliczak, Smokowski
W księdze adresowej Polski z 1928 r. wymieniono nazwiska: Solarczyk (kołodziej), Solczyk (kowal), Kutasik (szewc), Skoblewski (karczma)
W księdze adresowej z 1941 r. wymieniono następujące nazwiska: Kwiatkowski (gościniec), Solarczyk (kowal), Kubasik (szewc),
Bibliografia:
- 3177 Grabia, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1909.
- Adressbuch für die Stadt Inowrazlaw und die Kreise Inowrazlaw und Strelno, Inowrazlaw: Kujawischer Bote, 1903, s. 170.
- Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 345.
- Die Geschichte, die wirtschaftliche und die kulturelle Entwickelung des Kreises Hohensalza bis zum Jahre 1911, Hohensalza: Lehmann, 1911, s. 82-83,716.
- Historia Stanomina na stronie Urzędu Gminy Dąbrowa Biskupia, http://dabrowabiskupia.pl/content.php?mod=sub&cms_id=26&lang=pl&p=p2&s=s13 [dostep: 15.11.2015]
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1456.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 23
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XI, s. 214.
- Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 98-99.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 206-207.