Cmentarz ewangelicki - Stronno

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

stronno.PNG

Opis cmentarza

polny.png renowacja.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony po zachodniej stronie wsi, przy ul. Dębowej, tuż za torami (ok. 40 m.) kolejowymi łączącymi Bydgoszcz z Wierzchucinem. Jedziemy przez Stronno w stronę Koronowa. Zaraz za przejazdem kolejowym widzimy charakterystyczne skupisko drzew, czyli cmentarz. Od północy sąsiaduje z drogą , którą dojechaliśmy, a z pozostałych stron z polami uprawnymi

Podstawowe informacje
Data założenia poł. XIX w. (w 1849 r. wyznaczono teren 90 prętów pod cmentarz)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Sienno-Kotomierz-Trzeciewiec (od 1875, kościół w Siennie), Koronowo (1772-1875)
Status nieczynny
Powierzchnia 0,19ha
Nr działki 47 i 48
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek przełom XIX i XX w.
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania UPORZĄDKOWANY, Typ VIb
Data zamknięcia, likwidacji 1945?, -

W pełni niezależną parafią Sienno stało się de facto od 1889.

Roślinność
Drzewa lipa, dąb, kasztanowiec
Krzewy lilak, grochodrzew, śnieguliczka
Inne bluszcz, …

Układ cmentarza czytelny. Istnieje aleja dzieląca cmentarz na dwie kwatery.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK 7 I poł. XX w. lastryko, beton -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty TAK 6 I poł. XX w. lastryko, piaskowiec, kamień polny w tym 1 podstawa pod krzyż
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy TAK - ? kamień -
Brama TAK 1 ? cegła słupki bez furty (o ile była)
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Krzyż TAK 1 2015 drewno -
Inne TAK 1 2015 kamień kamień tablicą pamiątkową

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
fot. Joanna Klajbor, 2015
{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14

Renowacja

Wiosną 2015 roku przeprowadzono porządkowanie cmentarza z inicjatywy UG Dobrcz i mieszkańców. Tłem było 700 lecie Stronna. Z całego terenu wycięto krzaki i pozbierano śmieci. Nie zajęto się nagrobkami. Na koniec zamontowano krzyż i kamień z tablicą pamiątkową. Uroczyste poświęcenie krzyża nastąpiło 23 października 2015 r.

Osadnictwo w Stronnie

Historia

Miejscowość wspomniana jest już w 1315 r. Początkowo była to wieś rycerska, a w owym 1315 r. została sprzedana Cystersom z Koronowa. W czasach I Rzeczpospolitej mieścił się tu folwark klasztorny. Po I zaborze pruskim na skutek sekularyzacji majątków kościelnych miejscowość stała się własnością rządu pruskiego i poddana kolonizacji. Folwark jako domena rządowa był wydzierżawiany, a następnie stał się własnością prywatną. W latach 30. XX w. przez Stronno poprowadzono linię kolejową łączącą Bydgoszcz z Gdynią i wybudowano dworzec.
Protestanci ze Stronna początkowo uczęszczali do zboru w Koronowie natomiast od 1875 r. do utworzonej parafii Sienno-Kotomierz-Trzeciewiec (księgi parafialne dla Sienna prowadzone były już od 1872 natomiast w pełni niezależną parafią stało się w 1889). Szkoła od co najmniej 1844 r. istniała na miejscu. W 1907 r. wybudowano nową szkołę, która po 1920 r. zmieniła charakter z ewangelickiej na powszechną z polskim językiem nauczania. Dzieci niemieckie początkowo chodziły do szkoły ewangelickiej w Siennie, lecz już od końca 1922 chodziły na zajęcia do szkoły w Stronnie gdzie nauczano 3 godziny niemieckiego w tygodniu. Religi ewangelickiej nauczał jeden z niemieckich mieszkańców - Brandenburger, a następnie nauczyciel z Mirowic, Betchloff. W latach 80. XIX w. ewangelicy stanowili 55% populacji wsi, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, wg spisu powszechnego z 1921, było ich 20%. Ich ilość do czasu wybuchu II wojny światowej malała.

Ludzie

Wiele nazwisk mieszkańców znajdziemy w opracowaniu Dariusza Karbowskiego, Stronno XIX wieku, patrz: Bibliografia.

Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Derengowski, Dymartowski, Fialkowski, Glowczewski, Golatta, Grutzki, Keise, Heyn, Hiller, Joppek, Kops, Korecki, Koslowski, Kuhn, Lutkowski, Michalski, Nowakowski, Nowicki, Reczkowski, Ribitzki, Rohde, Wernicke, Witkowski, Zwirkowski

Księga adresowa Polski z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Grabowski (bednarz), Kowal (mosiądz), Krygier (krawiec), Mosiądz (zajazd), Sachmilewski (szewc), Smeja (szewc), Szweda (stolarz), Świetlik (tartak), Taepke (właściciel ziemski),

Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Abraham (gościniec), Świetlik (tartak), Lengowski (kowal), Ulrich (szewc), Kurzański (stelmach)

Nauczyciele: Niske (do 1920), Cichowski (1920-1921), Popa (1921-1923), Buczkowski (1923-1939), Brandenburger (1922-1936), Betchloff (1936-?)

Bibliografia:

  1. 2774 Zolondowo, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1: 25 000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1912 comp.jpg
  2. M. Ciechowski, Mieszkańcy Stronna odnowili ewangelicki cmentarz, "Poza Bydgoszcz" 2015, nr 54, s. 18. comp.jpg
  3. Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 147. comp.jpg
  4. W. Hubatch, Die evangelischen General-Kirchenvisitationen in den von Ost- und Westpreußen sowie Posen 1920 abgetrennten Kirchenkreisen, Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht, 1971, s. 377-378.
  5. D. Karbowski, Stronno XIX wieku, http://dobrcz.info/asp/pl_start.asp?typ=13&sub=0&menu=72&artykul=273&akcja=artykul [dostęp: 12.10.2015]
  6. D. Karbowski, Szkoła w Stronnie w latach 1920-1939, http://www.dobrcz.info/asp/Szkoly_w_okresie_II_RP,Szkola_w_Stronnie_w_latach_19201939,274 [dostęp: 12.10.2015]
  7. D. Karbowski, Zarys historii Stronna, http://www.dobrcz.info/asp/Zarys_historii_solectw,Stronno,254 [dostęp: 12.10.2015]
  8. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1458. comp.jpg
  9. A. Lattermann, Einfuehrung in die deutsche Sippenforschung in Polen und dem preussischen Osten. Poznań: Historische Geselschaft fuer Polen, 1938, s. 82. comp.jpg
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 5. comp.jpg
  11. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XI, s. 408. comp.jpg
  12. A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen, Posen: W. Decker, 1898, s. 49-50, 385-386. comp.jpg
  13. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 20-21. comp.jpg
  14. Wykaz cmentarzy gminy Dobrcz z PSOZ w Bydgoszczy z 1993 r., comp.jpg
2015cmentarzewangelickistronno
wersja strony: 5, ostatnia edycja: 26 Dec 2015 17:54
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License