Są błędy? Niejasności? Brakuje czegoś? A może chcesz użyć poniższych informacji? - pisz: lp.pw|adytnalta.akcilegnawe#lp.pw|adytnalta.akcilegnawe
Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
![]() |
Opis cmentarza


Położenie
Cmentarz położony na skraju obszaru zalesionego. Będąc przy budynku dawnej szkoły (dom z cegły obok gmachu z PRLu to były kantorat) kierujemy się w stronę wsi Czarne. Po niecałych 200 metrach mamy skręt w prawo. Tą drogą do końca aż dojedziemy do ściany lasu. Naprzeciwko nas znajduje się cmentarz. Od północy i wschodu sąsiaduje z drogami, od południa i zachodu z lasem. Południowy kraniec cmentarza kończy się niewielką skarpą.
Podstawowe informacje
Data założenia | k. XVIII w. |
Wyznanie | ewangelicki |
Ówczesna parafia | Lipno (od 1799), kantorat na miejscu |
Status | nieczynny |
Powierzchnia | ~0,21 ha |
Nr działki | 124 |
Kształt | prostokąt |
Najstarszy zachowany nagrobek z inskrypcją | 1918 |
Istniejąca dokumentacja | M. Wiśniewski, Tomaszewo (Ryszewek). Cmentarz ewangelicko-augsburski, 2016 |
Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
Data ostatniego pochówku, zamknięcia, likwidacji | ?, -, - |
Forma ochrony | brak cmentarza w GEZ i WEZ |
Stan prawny | nieustalony, Bz |
Układ cmentarza czytelny. Brak informacji o alei
Roślinność
Drzewa | dąb, lipa, akacja, klon, … |
Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
Inne | - |
Brak alei albo zatarta. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak starodrzewia.
Nagrobki i inne elementy
Nagrobki | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
Cippusy | NIE | - | - | - | - |
Grobowce | NIE | - | - | - | - |
Krzyże | NIE | - | - | - | - |
Mogiły obmurowane | TAK | 10 | I poł XX w. | beton, lastryko | 2 z płytami poziomymi |
Mogiły ziemne | TAK | 3 | ? | - | - |
Obeliski | NIE | - | - | - | - |
Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
Pola grobowe | TAK | 1 | I poł. XX w. | piaskowiec | 1 mogiła dziecięca i 1 z postumentem |
Postumenty | TAK | 7 | I poł. XX w. | beton, piaskowiec | przy mogiłach |
Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
RAZEM | 14 stanowisk | ||||
Elementy | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Mur ogrodzeniowy | TAK | - | XX w. | drut | od strony wschodniej drut |
Brama | NIE | - | - | - | - |
Kościół | NIE | - | - | - | - |
Kaplica | NIE | - | - | - | - |
Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2016
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2016
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Tomaszewie (Ryszewku)
Historia
Obecnie Ryszewek jest częścią wsi Tomaszewo. Rumunek Ryszewek był wsią należącą do Sumińskich, właścicieli majątku Kłokock. Powstał w 1770 roku, a zatem zasadźcą był najprawdopodobniej Adam Sumiński. Tomaszewo według Breyera powstało w 1780 jednak "Regestr Dyecezjów" z 1784 nie wymienia takiej miejscowości. Protestanci należeli do parafii ewangelickiej w Lipnie natomiast w Ryszewku działał jeden z podległych jej kantoratów. Według spisu płatników składki na rzecz parafii z 1910 z Ryszewka płaciło 22 gospodarzy, a z Tomaszewa 20. Pierwszy spis powszechny z 1921 wylicza 116 ewangelickich mieszkańców Ryszewka i 1 katolika. Nie wiadomo jednak czy również w okresie międzywojennym Ryszewek posiadał statut kantoratu gdyż nie było tam osobnej sali do modlitwy.
Ludzie
-
Bibliografia:
- 3181 Leipe, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, OKH/G StdH, 1944.
- A. Breyer, Deutsche Gaue in Mittelpolen, "Deutsche Monatshefte in Polen", Heft 10, 1935. Wersja elektroniczna 2006, s. 22,
- E. H. Busch, Beitrage zur Geschichte und Statistik des Kirchen und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden im Konigreich Polen, Leipzig, 1867, s. 185.
- P. Gałkowski, Genealogia ziemiaństwa ziemi dobrzyńskiej XIX - XX wieku, Rypin, 1997, s. 197.
- W. Gawarecki, Opis topograficzno - historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy, Płock, 1827, tabelka na końcu.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil II, Wuppertal, 2000, s. 86.
- E. Eichelkraut, Deutsche Dorfer im Kreis Lipno, Dobriner Land, Teil III, Wuppertal, 2000, s. 56, 57, 62-63.
- K. Kłodawski, Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Lipnie (od końca XVIII wieku do roku 1914), "Notatki Płockie", 2008, nr 3, s. 6, 7.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, Miasto Stołeczne Warszawa, Województwo Warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 61.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. X, s. 114.
- Ł. Szewczyk, Dobrzyńskie nazwy części wsi z członem Rumunek/Rumunki, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki humanistyczno-społeczne. Filologia polska", Toruń: Wydawnictwo UMK, 1981, z. 18 (118), s. 93.
- M. Wiśniewski, Tomaszewo (Ryszewek). Cmentarz ewangelicko-augsburski, 2016
- M. Wiśniewski, Tomaszewo (Ryszewek). Preromantyzm spod liści. Prezentacja cmentarza na profilu FB stowarzyszenia Lapidaria, 2016