Położenie cmentarza - mapy
![]() |
Opis cmentarza



Położenie
Cmentarz położony tuż za dawnym kościołem ewangelickim, a obecnie rzymskokatolickim pw. Św. Józefa Robotnika. Od północy sąsiaduje z łąką i kościołem, od wschodu i południa z polem uprawnym, a od zachodu z terenem szkoły.
Podstawowe informacje
Data założenia | 1885? |
Wyznanie | ewangelicki |
Ówczesna parafia | Płutowo-Trzebczyk (od 1882, wieś podlegała pod kościół w Trzebczyku od 1892), Chełmno (przed 1882) |
Status | nieczynny |
Powierzchnia | ~0,17ha |
Nr działki | nie wyodrębniono, na terenie działki nr 23/3 |
Kształt | prostokąt |
Najstarszy zachowany nagrobek | pocz. XX w. |
Istniejąca dokumentacja | APE Malbork, sygn. 9/59/0/1738, Die Erweiterung des Begräbnisplatzes in Trzebcz-Trebis 1902-1904 |
Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
Stan zachowania | UPORZĄDKOWANY, Typ VIb |
Roślinność
Drzewa | klon, … |
Krzewy | lilak, robinia akacjowa, … |
Inne | bluszcz, trawa, … |
Układ cmentarza czytelny. Prawdopodobnie istniała aleja.
Nagrobki i inne elementy
Nagrobki | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
Cippusy | NIE | - | - | - | - |
Grobowce | NIE | - | - | - | - |
Krzyże | NIE | - | - | - | - |
Mogiły obmurowane | TAK | 25 | k. XIX - I poł. XX w. | lstryko, piaskowiec, beton | - |
Mogiły ziemne | NIE | ? | - | - | - |
Obeliski | NIE | - | - | - | - |
Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
Postumenty | TAK | 7 | k. XIX - I poł. XX w | piaskowiec, lastryko, beton | przy mogiłach i nie na swoim miejscu, w tym 2 podstawy pod krzyż żeliwny |
Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
Elementy | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
Brama | NIE | - | - | - | - |
Kościół | TAK | 1 | 1885-1890 | cegła | obecnie kościół filialny pw. Św. Józefa Robotnika parafii rzymskokatolickiej pw. NMP w Trzebczu |
Kaplica | NIE | - | - | - | - |
Inne | TAK | 2 | 2014/2015 | - | krzyż i kamień pamiątkowy |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Zbigniew Dykiel, 2012; fot. Kornel Pleskot, 2015; fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
fot. Kornel Pleskot, 2015
fot. Zbigniew Dykiel, 2012
Renowacja
Sądząc po wielkości roślinności działania porządkowe przeprowadzono w 2015 r. Odkrzaczono teren nie zajmując się nagrobkami. Zamontowano także krzyż i kamień pamiątkowy.
Osadnictwo w Trzebczyku
Historia
Za czasów Polski szlacheckiej Trzebczyk był folwarkiem należącym do biskupów chełmińskich. Po I rozbiorze przeszedł w ręce rządu pruskiego, który sprowadził kolonistów wyznania ewangelickiego. Uczęszczali oni do parafii ewangelickiej w Chełmnie. W 1882 (de facto w 1881) powstała nowa parafia ewangelicka Płutowo-Trzebczyk. W 1890 ukończono budowę kościoła ewangelickiego. Najprawdopodobniej wraz z nim powstał także cmentarz, powiększany w latach 1902-1904. Parafia Płutowo - Trzebczyk posiadała dwa kościoły. W połowie lat 80. XIX w. wieś liczyła 63% ewangelików, w 1921 41%. Ich ilość spadała do 1939 r. Istniała także szkoła ewangelicka.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Bogdanski, Braun, Epding, Muller, Reile, Scheuring, Stepke, Tugundtke, Wolk, Zielinski
Księga adresowa Polski z 1928 wymienia następujące nazwiska: Braun (wiatrak), Epding (zajazd, wiatrak), Szrann (wiatrak)
Źródła:
- 2776 Unislaw, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1906.
- Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość. T. 4. Dekanat Chełmiński, pod red. ks. Stanisława Kardasza, s. 125.
- J. T. Dziedzic, P. Ossowski, Powiat i miasto Chełmno. Monografja krajoznawcza, Chełmno, 1923, s. 110.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 484.
- R. Heling, Die Evangelischen Kirchengemeinden in Ostpreussen und Westpreussen in den Pfarr-Almanachen von 1912 und 1913, Hamburg: Selbstverlag des Vereins, 2000, s. 52.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1234.
- B. Nagel, Ziemia Chełmińska. Monografia ze wstępem do regionalizmu, Toruń, 1935, 111-112.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 8.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XII, s. 552.
- Trzebczyk, http://prusyzachodnie.blogspot.com/2013/09/trzebczyk.html (wpis z 20.09.2013) [dostęp: 21.10.2015]