Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w polu tuż za terenem gospodarstwa domowego nr 5, ok. 80 m. od drogi biegnącej przez wieś. Od północy i zachodu sąsiaduje z polami uprawnymi, od południa z nieużytkami, a od wschodu z terenem zalesionym.
Podstawowe informacje
| Data założenia | II poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Zrazim (od 1893), Janowiec Wielkopolski (1887-1893), Gołaszewo (1845-1887), Skoki (przed 1845) |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | 0,13ha |
| Nr działki | 33 |
| Kształt | trapez |
| Najstarszy zachowany nagrobek | przełom XIX i XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, - |
Pierwotnie miał kształt prostokąta.
Roślinność
| Drzewa | klon, … |
| Krzewy | lilak, grochodrzew, … |
| Inne | … |
Układ cmentarza częściowo czytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | >15 | I poł. XX w. | lastryko, beton | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 9 | I poł. XX w. | lastryko, piaskowiec | przy mogiłach lub wolnostojące |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | cmentarz był ogrodzony murem. Podobno zachował się słupek - nie znaleziono |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Krzyż | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
Renowacja
Nie przeprowadzono. Cmentarz znajduje się na polu, na tyłach jednego z gospodarstw. Swobodny dostęp możliwy jest jedynie od strony mostu na rzece Wełnie.
Osadnictwo w Wełnie
Historia
Pierwsze wzmianki o Wełnie notowane były już w 1239 roku. Od nazwy wsi prawdopodobnie nazwisko wzięli XIV wieczni właściciele , bracia Wełmińscy. Od co najmniej końca XVIII w. Wełna związana była z majątkiem w Żernikach i należała do Józefa Koszkowskiego.
Najwięcej protestantów w Wełnie zanotowano w spisie z 1860 r. Stanowili 73% mieszkańców. Pierwszą parafia ewangelicką, pod którą podlegali to odległe Skoki, potem Gołaszewo, potem Janowiec Wielkopolski, a od 1893 pobliski Zrazim. Według spisu powszechnego z 1921 roku we wsi mieszkało 55% ewangelików.
Ludzie
Lista strat w I wojnie światowej zawiera następujące nazwiska: Baer, Blesing, Friedrich, Grzesiak, Huske, Magnus, Paradowski, Pawlitzki, Schendel, Schneider, Stenzel, Tyranowski
Księga adresowa Polski z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Plagens (właściciel ziemski), Schendel (właściciel ziemski), Wein (młyn motorowy)
Bibliografia:
- 3271 Rogowo, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1: 25 000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1940
- Gminny program opieki nad zabytkami gminy janowiec Wielkopolski na lata 2013-2016, 2013, s. 33.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1478.
- A. Lattermann, Einfuehrung in die deutsche Sippenforschung in Polen und dem preussischen Osten. Poznań: Historische Geselschaft fuer Polen, 1938, s. 82.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 10, Województwo Poznańskie, Warszawa: GUS, 1926, s. 128.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIII, s. 204.
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen, Posen: W. Decker, 1898, s. 436-437.
- Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks : mit einer geographisch-statistischen Übersicht derselben, Bromberg, 1833, s. 134.
- Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg, Bromberg: M. Aronsohn, 1860, s. 176-177, 108-109.