Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
Opis cmentarza


Położenie
Cmentarz położony w polu przy głównej drodze przechodzącej przez wieś. Będąc przy cmentarzu parafialnym w Wałdowie wybieramy drogę na Olszewkę, a następnie przy krzyżu przydrożnym na Wilkowo. Po ok. 1,75 km dojeżdżamy do Wilkowa na skrzyżowanie z kapliczką maryjną gdzie skręcamy w prawo. Dalej trzymamy się cały czas asfaltowej drogi i po ok. 1 km dojeżdżamy do cmentarza będącego po lewej stronie. Od północy, wschodu i południa sąsiaduje z polem uprawnym, a od zachodu z drogą, którą dojechaliśmy.
Podstawowe informacje
Data założenia | II poł. XIX w. |
Wyznanie | ewangelicki |
Ówczesna parafia | Bagnica (od 1904/1905), Sępólno Krajeńskie (1772-1904/1905) |
Status | nieczynny |
Powierzchnia | ~0,21 ha |
Nr działki | 152 |
Kształt | prostokąt |
Najstarszy zachowany nagrobek | I ćw. XX w. |
Istniejąca dokumentacja | ? |
Zagrożenia | śmieci |
Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
Data zamknięcia, likwidacji | 1945, ? |
Roślinność
Drzewa | dąb, klon, lipa, … |
Krzewy | lilak |
Inne | bluszcz, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza częściowo czytelny.
Nagrobki i inne elementy
Nagrobki | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
Cippusy | NIE | - | - | - | - |
Grobowce | NIE | - | - | - | - |
Krzyże | NIE | - | - | - | - |
Obeliski | NIE | - | - | - | - |
Mogiły obmurowane | TAK | >15 | I poł. XX w. | lastryko, beton | |
Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
Postumenty | NIE | - | - | - | - |
Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
ŁĄCZNIE | > 15 stanowisk | ||||
Elementy | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
Brama | NIE | - | - | - | - |
Kościół | NIE | - | - | - | - |
Kaplica | NIE | - | - | - | - |
Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje
Nie znaleziono.
Galeria zdjęć
fot. Karolina Falleńczyk, 2015
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Wilkowie
Historia
Najwcześniejsza informacja dotycząca Wilkowa pochodzi z roku 1362 i tyczy sprzedaży przez dziedzica Wałdowa jednej trzeciej dóbr Wilkowo opatowi zakonu z Koronowa. Przez wieki Wilkowo było folwarkiem należącym do kościoła, a w następstwie sekularyzacji dóbr kościelnych stało się domeną państwową (w 1814). Nie wiadomo kiedy Wilkowo weszło w posiadanie rodziny Hoppe, która wybudowała dwór w 1871. Wg znalezionych dokumentów było to jeszcze w XVIII wieku. Być może byli jedynie dzierżawcami majątku, którzy w wyniku przepadku mienia kościelnego na rzecz państwa pruskiego dzierżawili domenę po 1814. Prawdopodobnie ostatnim właścicielem był Ignacy Szukalski w 1903. W następnym dostępnym spisie właścicieli ziemskich z 1909 Wilkowo nie występuje. Rodzina Szukalskich była spokrewniona po kądzieli z rodziną Hoppe - będąca częściowo właścicielami majątku jeszcze w 1905.
W latach 80. XIX w. we wsi mieszkało 48% ewangelików. Wg spisu z 1910 było ich 62 %. Pierwotnie należeli do parafii ewangelickie w Sepólnie Krajeńskim. Pomiędzy 1904, a 1905 zaczęli podlegać parafii ewangelickiej w Bagnicy. Szkoła powstała w 1909.
Podobno potomkowie właścicieli odzyskali dwór po 1945.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Barz, Birkholz, Fiedler, Kabath, Labentz, Marquardt, Marrach, Szukalski, Tafelski, Tiedler
Nauczyciel w 1925: Jakub Korda
Z rodziny Hoppe pochodził Michał Hoppe, lekarz i polski działacz narodowy.
Bibliografia:
- P 35 S25 C GOSTYCZYN, 1:25000, WIG, 1937.
- J. Dorawa, Szkice z dziejów wsi podsępoleńskich [w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Zdzisława Biegańskiego, 2010, s. 535
- Gemeindelexikon die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln : auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen, Berlin, 1912, s. 22-23 (Reg. Marienwerder).
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 492-494.
- Informacje o Wilkowie na stronie powiatu sępoleńskiego, https://www.powiat-sepolno.pl/447,wilkowo.html
- Kalendarz nauczycielski na rok 1925, 1924, s. 51.
- Krajna i Nakło : studja i rozprawy wydane z okazji pięćdziesięciolecia gimnazjum imienia Bolesława Krzywoustego w Nakle, 1926, s. 69.
- F. W. F. Schmidt, Der Der Kreis Flatow in seinem gesammten Beziehungen, Thorn, 1867, s. 91, 95, 269, 298 .
- Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego gminy Sępólno Krajeńskie. Cz. I. Uwarunkowania, 2010, s. 58, 60, 62,
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIII, s. 483.
- Westpreussisches Güter-Adressbuch, 1903, s. 100-101.
- Wilkowo na PolskieZabytki.pl, http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/1422/Wilkowo/
- Wilkowo na stronie genealogicznej rodziny Remus, http://remus.shidler.hawaii.edu/genes/WPrussia/Wilkowo/home.htm