Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na skraju obszaru zalesionego na wschodnim skraju wsi. Opuszczamy Sępólno Krajeńskie ulicą Wojska Polskiego kierując się na Lutowo. Po ok. 1,2 km. na zakręcie zatrzymujemy się i idziemy polną drogą ok. 50 m po czym wchodzimy do lasu. Cmentarz od północy i wschodu sąsiaduje z lasem, od południa z nieużytkami, a od zachodu z polem uprawnym.
Podstawowe informacje
| Data założenia | I poł. XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Sępólno Krajeńskie (od 1773), na pocz. XVIII w. dom modlitwy w Wiśniewce, rozebrany w 1721 |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,25 ha |
| Nr działki | nie wyodrębniono, na terenie 128/6LP |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci, splantowanie terenu |
| Stan zachowania | BARDZO ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, ? |
Roślinność
| Drzewa | dąb, sosna, … |
| Krzewy | lilak |
| Inne | … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza częściowo czytelny. Brak informacji o alei.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 10 | k. XIX - I poł. XX w. | lastryko, beton | |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 5 | k. XIX w - I poł. XX w. | piaskowiec, lastryko, beton | przy mogiłach i osobno |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | 11 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje
Nie znaleziono.
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2016;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
Karolina Falleńczyk, 2015;
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Wiśniewce
Historia
Pierwszą wzmiankę o Wiśniewce notujemy w zależności od opracowań w 1578 albo 1618 roku. W przypadku drugiej daty była własnością Działyńskich (?), natomiast w latach 1710-1821 Potulickich z Więcborka. Nie było folwarku, a ziemia podzielona pomiędzy gospodarzy (gburzy) płacących czynsz. W 1770 rolnicy zakupili desertę Sosnowiec i podzielili grunt między siebie.
Już na początku XVIII wieku protestanci posiadali dom modlitwy, który w 1721 został rozebrany. Ewangelicy "od zawsze" stanowili większość mieszkańców wsi. Nawet w 1938 roku stanowili 83% mieszkańców. Posiadali własną szkołę.
W 1853 wystąpiły przypadki czarnej ospy, której ognisko ze skutkami śmiertelnymi znajdowało się w Wiśniewie.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Dewner, Gutzmann, Janke, Mews, Schmidt, Schulz, Schroder, Sieg, Vegin, Wiedenhoeft
W księdze adresowej z 1928 r. wymieniono nazwiska: Gabryś (krawiec), Nowakowski (kowal), Schmelter (murarz), Wiedenhoft (właściciel gospodarstwa)
W księdze adresowej z 1941 r. wymieniono nazwiska: Bethke (szewc), Marquardt (krawiec), Stenk (szewc)
Bibliografia:
- P35S25A LUTOWO, 1:25000, WIG, 1935.
- E. Calier, Powiat nakielski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno-historyczny, Poznań: W. Simon, 1886, s. 49, 53.
- J. Dorawa, Szkice z dziejów wsi podsępoleńskich, [w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Z. Biegańskiego, 2010, s. 534-535.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 492-494.
- Informacje o Wiśniewce na stronie powiatu sępoleńskiego, https://www.powiat-sepolno.pl/449,wisniewka.html
- S. Kozierowski, Badanie nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski. Tom II M-Z, Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1922, s. 477.
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1243.
- A. Mietz, Archidiakonat kamieński archidiecezji gnieźnieńskiej. Struktura terytorialna i stan kościołów w czasach staropolskich 1512-1772, Włocławek: Lega, 2005, s. 107.
- F. W. F. Schmidt, Der Der Kreis Flatow in seinem gesammten Beziehungen, Thorn, 1867, s. 269.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 43.
- Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego gminy Sępólno Krajeńskie. Cz. I. Uwarunkowania, 2010, s. 61.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIII, s. 611.
- Wiśniewka w Polonia Major Fontes.
- M. Wojciechowski, Powiat sępoleński w latach 1920-1939, Sępólno Krajeńskie, 2009, s. 147.