Cmentarz ewangelicki - Wólka Kretkowska

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

h4WRaK0Yw-eYjxzypJT-cT0pUeDTMzdrG928dv7npSNCMEAIXc4w3-uppDPiTbrE4WcGGmQc83Y1cj8=w320

Opis cmentarza

polny.png mennonici.png chronione.png
Położenie

Cmentarz położony na północno-zachodnim skraju miejscowości przy nieutwardzonej drodze. Z centrum Osieka kierujemy się na północny wschód w stronę stacji kolejowej i tuż przed krzyżem przydrożnym skręcamy w prawo zgodnie z drogowskazem na Kretki Małe. Po 1,5 km docieramy do przystanku PKS i zjeżdżamy w lewo w nieasfaltową drogę. Po następnych 900 metrach docieramy do krzyża obok gospodarstwa domowego. Tu skręcamy w lewo i po ok. 350 metrach mamy po lewej stronie cmentarz sąsiadujący od północ i zachodu z polem, a od wschodu i południa z drogami.

Podstawowe informacje
Data założenia IV ćw. XVIII wieku
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Rypin (od 1938), Michał-Rypin (1888-1938), Michałki (1784-1888), miejscowy kantorat zamknięty pod koniec I poł. XIX w.
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,11ha
Nr działki 4
Kształt prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek 1884
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1946, -
Roślinność
Drzewa klon, jesion, akacja,…
Krzewy lilak, …
Inne barwinek, …

Brak informacji na temat alei cmentarnej. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże TAK 1 okres międzywojenny metal łącznie przy nagrobkach jest 6 krzyży
Mogiły obmurowane NIE - - - -
Mogiły ziemne TAK ? - - -
Obeliski TAK - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe TAK 1 I poł. XX w. beton, lastryko -
Postumenty TAK 12 IV. ćw. XIX w. - I poł. XX w. piaskowiec, beton w tym jeden postument pod krzyż
Przyścienne NIE - - - -
RAZEM 13 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - wał ziemno-kamienny
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne TAK 2 XXI w. metal, granit, beton metalowy krzyż i tabliczka informacyjna

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje


Galeria zdjęć

fot. Grzegorz Becmer, 2017

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16

Renowacja

Cmentarz uporządkowano i upamiętniono krzyżem wraz z małą tabliczką informacyjną. Brak danych na temat autorów porządków.


Osadnictwo w Wólce Kretkowskiej

Historia

W porównaniu z innymi wsiami trudno odnaleźć rok powstania rumunku Wólka Kretkowska nie mówiąc już o dacie powstania kantoratu i cmentarza. Według Kneifla stało się to (powstanie szkoły) w połowie XVIII wieku, co powtarza Treichel. Wizytacje parafii rzymskokatolickiej w Osieku z roku 1775 i 1781 nie wspominają o kaplicach i cmentarzach dla innowierców w Wólce. Kolejna wizytacja z 1782 mówi o szkole w Kretkach Dużych, co Aleksander Mietz każe uważać za Wólkę Kretkowską. Jeśli tak, to i zapewne cmentarz istniał już w IV ćw. XVIII wieku. Niestety mapa Pertheesa wg danych z końca XVIIII wieku wcale nie pokazuje miejscowości Wólka, tylko Kretki Małe i Duże. Kantorat został zamknięty jeszcze w I poł. XIX wieku i ustąpił nowszej kaplicy w Kretkach Dużych (spis z 1867 już nie wymienia kantoratu w Wólce tylko w Obórkach i Jeziórkach). W 1921 ewangelicy z Wólki stanowili 60% mieszkańców miejscowości.

Ludzie

Źródła:

  1. 2882 Wilhelmsdank, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1944. comp.jpg
  2. Cmentarz w Wólce Kretkowskiej na UpstreamVistula, 2010. comp.jpg
  3. M. Grzybowski, Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII w., "Studia Płockie" 1985, t. XIII, s. 281-282.
  4. A. Hitzeman, J. Dennerlein, 150 Years Evangelical-Lutheran congregation at Michalki-Rypin, 2008 (oryg. 1929), s. 8-9. comp.jpg
  5. E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen. Vierkirchen über München : Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 59-60, 68.
  6. A. Mietz, Protestanci, [w:] Osiek Rypiński: dzieje parafii i gminy pod red. M. Grzybowskiego, 1994, s. 132, 136, 138.
  7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 1, M. St. Warszawa, województwo warszawskie. Warszawa: GUS, 1925, s. 160. comp.jpg
  8. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. IV, s. 665. comp.jpg
  9. A. Treichel, Geschichte des Deutschtums von Rippin und Umgegend, Rippin : Landkreis Rippin, 1942, s. 41, 62.

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License