Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na północy wsi przy drodze do niej prowadzącej. Jedziemy drogą wojewódzką z Więcborka w kierunku Sępólna Krajeńskiego. Za wsią Zboże znajduje się skrzyżowanie z drogowskazem w prawo kierującym w stronę Wysokiej Krajeńskiej. Po ok. 450 metrach mamy skrzyżowanie gdzie wybieramy drogę na prawo. Po przejechaniu ok. 1,1 km cmentarz będzie po lewej stronie. Od północy i zachodu sąsiaduje z gruntami uprawnymi, od wschodu z terenem gospodarstwa domowego, a od południa z drogą, którą dojechaliśmy. Jest umieszczony na lekkim wywyższeniu.
Podstawowe informacje
| Data założenia | XIX w. |
| Wyznanie | ewangelicki |
| Ówczesna parafia | Więcbork (od 1772), przedtem Pęperzyn gdzie od lat 70. XVII w. działał zbór ewangelicki. Bliżej kaplica szkolna w Zbożu. |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,17 ha |
| Nr działki | 90/1 |
| Kształt | zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | k. XIX w |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | ZŁY, Typ III |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, ? |
Roślinność
| Drzewa | dąb, klon, … |
| Krzewy | lilak |
| Inne | bluszcz, … |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza czytelny.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | >10 | k. XIX - I poł. XX w. | lastryko, beton, piaskowiec | |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | TAK | 9 | k. XIX w - I poł. XX w. | piaskowiec, kamień polny, lastryko | 1 postument z krzyżem, pęknięty na wysokości ramienia pionowego, 2 "dąbki", 2 głazy, 1 lastrykowy, 3 postumenty z inskrypcjami |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | >18 stanowisk | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Inskrypcje - fot. Karolina Falleńczyk, 2015
Galeria zdjęć
fot. Karolina Falleńczyk, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
 |
| fot. 21 |
 |
| fot. 22 |
 |
| fot. 23 |
 |
| fot. 24 |
Renowacja
Nie przeprowadzono.
Osadnictwo w Wysokiej Krajeńskiej
Historia
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1511 r. Była to wieś włościańska należąca do dóbr więcborskich. W latach 1710-1821 w posiadaniu rodziny Potulickich, którzy wydali w 1748 przywilej. Na jego mocy część gospodarzy płaciła czynsz, a część posiadała ziemię na własność z prawem dziedziczenia.
Spis z lat 80. XIX w. podaje, że 95% mieszkańców było ewangelikami. Tuż po odzyskaniu niepodległości, w 1921 r. było ich 91%. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Niemcy stanowili 77% mieszkańców. W 1893 r. wybudowano przystanek kolejowy linii prowadzącej z Nakła do Chojnic. Szkoła została założona już w 1783 roku. Ewangelicy od pierwszego rozbioru pruskiego należeli do parafii ewangelickiej w Więcborku. Przedtem uczęszczali na nabożeństwa do Pęperzyna. Zniemczona nazwa Hohenfelde została wprowadzona w 1875 r.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Henning, Klettke, Manthai, Meyer, Pahl, Schmidt, Schwanenberg, Vergin, Wiese, Zuhlke
W księdze adresowej z 1928 r. wymieniono nazwiska: Hinz (właściciel ziemski), Kreuz (właściciel ziemski, cegielnia), Muller (kowal), Pahl (właściciel ziemski), Schmidt (właściciel ziemski)
W księdze adresowej z 1941 r. wymieniono nazwiska: Muller (kowal)
Bibliografia:
- 2671 Pempersin, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1874.
- Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 95.
- J. Dorawa, Szkice z dziejów wsi podsępoleńskich, [w:] "Dzieje Sępólna Krajeńskiego" pod red. Z. Biegańskiego, 2010, s. 537.
- A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen, Neidenburg, 1890, s. 491-492.
- Informacje o Wysokiej Krajńskiej na stronie powiatu sępoleńskiego, http://www.powiat-sepolno.pl/232,wysoka.html [dostęp: 30.10.2015]
- Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1244.
- F. W. F. Schmidt, Der Der Kreis Flatow in seinem gesammten Beziehungen, Thorn, 1867, s. 270.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 43.
- Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego gminy Sępólno Krajeńskie. Cz. I. Uwarunkowania, 2010.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. XIV, s. 126.
- M. Wojciechowski, Powiat sępoleński w latach 1920-1939, Sępólno Krajeńskie, 2009, s. 147.
- Zdjęcia cmentarza w Wysokiej Krajeńskiej na stronie powiatu sępoleńskiego, http://www.powiat-sepolno.pl/263,cmentarz-wysoka.html