Cmentarz ewangelicki - Zarośle Cienkie

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

Przechwytywanie.PNG

Opis cmentarza

zabudowany.png mennonici.png szkolny.png
Położenie

Cmentarz położony przy dawnej szkole ewangelickiej. Jadąc drogą krajową nr 80 z Torunia do Bydgoszczy za Górskiem skręcamy w prawo w kierunku Łążyna. Po ok. 2,6 km skręcamy w lewo. Następnie po ok. 800 m droga skręca w prawo, a my jedziemy dalej prosto i po 200 metrach skręcamy w lewo. Po ok. 260 metrach mamy skręt w lewo, a dalej cmentarz i szkołę będącą dziś gospodarstwem prywatnym. Cmentarz od północnego wschodu sąsiaduje z polem uprawnym, od południowego wschodu z gospodarstwem prywatnym, od południowego zachodu ze szkołą, a z północnego zachodu z terenem gospodarstwa prywatnego.

Podstawowe informacje
Data założenia I poł. XIX w. (prawdopodobnie pod koniec lat 80. XVIII w, gdyż istniał już pierwszy dom modlitwy)
Wyznanie ewangelicki
Ówczesna parafia Górsk (od 1614), 250 m od cmentarza, przy drodze stała kaplica z 1909, pierwsza kaplica z lat 80. XVIII w.
Status nieczynny
Powierzchnia ~0,25 ha
Nr działki 83/1
Kształt pięciokąt nieforemny
Najstarszy zachowany nagrobek p. XX w.
Istniejąca dokumentacja APE Malbork, sygn. 9/59/0/1921 Der kommunale Begräbnisplatz in Neubruch, 1895-1914
Zagrożenia śmieci, dewastacja
Stan zachowania ZŁY, Typ III
Data zamknięcia, likwidacji 1945, ?
Roślinność
Drzewa Lipa, klon, jesion
Krzewy lilak, dzika róża, grochodrzew, …
Inne trawa, …

Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Brak danych o alei. Układ cmentarza czytelny.

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - 2 podstawy pod krzyże
Obeliski NIE - - - -
Mogiły obmurowane TAK >50 k. XIX w. - I poł. XX w. lastryko, beton, piaskowiec -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Postumenty TAK ok. 20 k. XIX w. - I poł. XX w. lastryko, beton, piaskowiec -
Przyścienne NIE - - - -
ŁĄCZNIE co najmniej 50 stanowisk
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak danych o osobach znanych i zasłużonych pochowanych na cmentarzu.

Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2015;

Galeria zdjęć

fot. Michał P. Wiśniewski, 2015

{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
{$caption}
fot. 6
{$caption}
fot. 7
{$caption}
fot. 8
{$caption}
fot. 9
{$caption}
fot. 10
{$caption}
fot. 11
{$caption}
fot. 12
{$caption}
fot. 13
{$caption}
fot. 14
{$caption}
fot. 15
{$caption}
fot. 16
{$caption}
fot. 17
{$caption}
fot. 18
{$caption}
fot. 19
{$caption}
fot. 20
{$caption}
fot. 21
{$caption}
fot. 22
{$caption}
fot. 23
{$caption}
fot. 24
{$caption}
fot. 25
{$caption}
fot. 26
{$caption}
fot. 27
{$caption}
fot. 28
{$caption}
fot. 29
{$caption}
fot. 30
{$caption}
fot. 31
{$caption}
fot. 32
{$caption}
fot. 33
{$caption}
fot. 34
{$caption}
fot. 35
{$caption}
fot. 36
{$caption}
fot. 37
{$caption}
fot. 38
{$caption}
fot. 39
{$caption}
fot. 40
{$caption}
fot. 41
{$caption}
fot. 42
{$caption}
fot. 43

Renowacja

Nie przeprowadzono. Cmentarz wyszczególniony w SUiKZP gminy Zławieś Wielka. Jego teren nie został objęty planami zagospodarowania przestrzennego. Czynnikiem przyspieszającym dewastację jest umieszczenie w bezpośrednim sąsiedztwie osób mieszkających w barakach/kontenerach, które z cmentarza zrobiły wysypisko śmieci.

Osadnictwo w Zaroślu Cienkim

Historia

Bodajże najpóźniej założona miejscowość w gminie Zławieś Wielka. Powstała w 1780 roku. Do 1850 była własnością miasta Toruń. Aż do odzyskania niepodległości w 1920 była niemal w całości zasiedlona przez protestantów. W latach 80. XIX w. stanowili 93%, w 1921 92%. Szkoła ewangelicka powstała w 1820. W 1889 zbudowano nowy budynek (poprzedni uległ spaleniu), a od 1891 funkcjonowała jako placówka dwuklasowa. Ewangelicy przynależeli do parafii ewangelickiej w Górsku. W jej historii opisanej przez Basedowa na 250 lecie parafii czytamy, że w 1904 podjęto decyzję o wybudowaniu nowej kaplicy. Budowę ukończono w 1909. Służyła mieszkańcom do 1945 roku. Stara kaplica wzmiankowana jest jako istniejąca już pod koniec lat 80. XVIII w. W kaplicach w Zaroślu Cienkim, Gutowie, Pędzewie, Złejwsi i Czarnowie pastor z Górska odprawiał nabożeństwa 4 razy do roku. Nie znamy jej lokalizacji, ale to świadczy, że cmentarz może być starszy niż powszechnie się sądzi i założono go już właśnie pod koniec XVIII w.

Ludzie

Księga adresowa z 1908 r. zawiera następujące nazwiska: Buchholz (gościniec), Budzin (właściciel gospodarstwa), Carl (właściciel gospodarstwa), Fenske (właściciel gospodarstwa), Gaglin (właściciel gospodarstwa), Heinrich (właściciel gospodarstwa), Jabs (właściciel gospodarstwa), Kirste (właściciel gospodarstwa), Kruger (właściciel gospodarstwa), Kurkowski (właściciel gospodarstwa), Notzel (dzierżawca), Oll (właściciel gospodarstwa), Peitsch (właściciel gospodarstwa), Rathke (właściciel gospodarstwa), Retzlaff (właściciel gospodarstwa), Rinza (nauczyciel), Runge (nauczyciel), Ruther (właściciel gospodarstwa), Schmidt (emeryt), Sieg (właściciel gospodarstwa), Sonnenberg (coś związanego z zaporą na rzece), Thiemann (właściciel gospodarstwa), Wischniewski (właściciel gospodarstwa), Wunsch (właściciel gospodarstwa), Zabel (właściciel gospodarstwa), Zittlau (właściciel gospodarstwa)

Spis strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Bauermeister, Cajewski, Domke, Fenske, Finger, Kapajewski, Kruger, Majewski, Marold, Paul, Pansegrau, Rathke, Runge, Ruther, Schulz, Sieg, Sonnenberg, Steinke, Strehlau, Thiemann, Trojahn, Unger, Wegner, Wichert, Wicknig, Wiecknig, Wunsch, Zabel, Zittlau

Nauczyciel w 1925: Waldemar Bodzin

Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Lis (cieśla), Ruther (stolarz), Schulz (murarz), Trukowski (bednarz), Wicknig (murarz, stolarz), Zuhlke (koszykarz)

Księga adresowa z 1941: Heise (sklep, gościniec), Schroder (stelmach), Schulz (murarz), Thiemann (kowal), Unger (stolarz)

Bibliografia:

  1. 2976 Pensau, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1940. comp.jpg
  2. Adressbuch für Thorn. Stadt und Land 1908, Thorn, 1908. comp.jpg
  3. APE Malbork, sygn. 9/59/0/1921 Der kommunale Begräbnisplatz in Neubruch, 1895-1914.
  4. APE Malbork, sygn. 9/59/0/1488 Der Neubau eines evangelischen Bethauses in Neubruch Band 1, 1904-1910.
  5. E. Basedow, Festschrift zu der am 28. September 1911 stattfindenden zweihundertfünfzigjährigen Jubelfeier der evangelischen Kirche in Gurske, 1911, s. 10, 13, 24, 28.
  6. Deutsches Reichs Adressbuch. Die Ostgebiete, Berlin: Buch- und Tiefdruck Gesellschaft, 1941, s. 122. comp.jpg
  7. Zarośle Cienkie na Heim@Thorn, http://www.thorn-wpr.de/fnnb.htm
  8. A. Harnoch, Chronik und Statistik der evangelischen Kirchen in den Provinzen Ost- und Westpreussen. Neidenburg, 1890, s. 551-552. comp.jpg
  9. Kalendarz nauczycielski na rok 1925, Tuchola, 1924, s. 64. comp.jpg
  10. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1928, s. 1245. comp.jpg
  11. H. Maercker, Geschichte der ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Briesen i. J. 1888. Danzig, 1900, s. 403. comp.jpg
  12. K. G. Praetorius, Tophographish-historisch-statistische Beschreibung der Stadt Thorn und ihres Gebietes : die Vorzeit und Gegenwart umfassend, Thorn : Gedruckt W. Th. Lohde, 1832, s. 275. comp.jpg
  13. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926, s. 70 comp.jpg
  14. O. Steinmann, Der Kreis Thorn. Statistische Beschreibung. Thorn 1866, s. 33, 244, 267, 287, 339 comp.jpg
  15. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. VII, s. 7. comp.jpg
  16. F. Waubke, Bericht über die kirchlichen und sittlichen Zustände in dem Kirchenkreise Thorn, 1909, s. 6.
  17. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zławieś Wielka. Część I - Uwarunkowania, Warszawa: Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, 2007, s. 43, 44.
  18. Zdjęcia cmentarza w Zaroślu Cienkim na UpstreamVistula.org z 2008 r., http://www.upstreamvistula.org/Cemeteries/Cemetery_Distinct_D.php?id=578&type=recent&n_searchstring=&i_searchstring=&sortselect=one
cmentarzewangelickizarosle_cienkie
wersja strony: 2, ostatnia edycja: 12 Feb 2016 10:42
Edytuj Oceń (0) Tagi Historia Pliki Drukuj Narzędzia + Opcje
O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License