Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Historia cmentarza | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na terenie zabudowanym u zbiegu ulic Rubinowej i Turkusowej, przy Turkusowej 24. Od północy graniczy z ulicą Turkusową, od zachodu i południa z ul. Rubinową, a od wschodu z nieużytkami.
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1912 |
| Wyznanie | komunalny - wykorzystywany był dla biedniejszej ludności lewobrzeża wszystkich nacji i religii |
| Ówczesna parafia | - |
| Status | zlikwidowany |
| Powierzchnia | ~0,25ha (Geoportal Miasta Torunia) |
| Nr działki | 879 |
| Kształt | zbliżony do kwadratu |
| Najstarszy zachowany nagrobek | - |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | UPAMIĘTNIONY SYMBOLICZNIE, typ IIa |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945, 2006 |
Ze względu na brak dokumentacji nie można ustalić czasu powstania cmentarza. Po raz pierwszy pojawia się na mapach w 1930 r. Wg wiadomości nieoficjalnych nagrobki uprzątnięto w 2006 r.
Roślinność
| Drzewa | brzoza, sosna, dąb |
| Krzewy | - |
| Inne | trawa |
Brak alei lub niemożliwa do wyodrębnienia. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza nieznany.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje
Brak ze względu na likwidację nagrobków.
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
 |
| fot. 16 |
fot. Michał P. Wiśniewski, 2013
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
Renowacja
Niemożliwa ze względu na likwidację nagrobków. W sierpniu 2015 r. toruński Wydział Środowiska i Zieleni wydzielił teren cmentarza poprzez ustawienie głazów tak by dalsze rozjeżdżanie terenu przez auta oraz parkowanie było niemożliwe. Zamontowano również tabliczki z błędnym rodzajem cmentarza, co zostało skorygowane.
Historia cmentarza
Powstał jako nowy cmentarz dla mieszkańców Rudaka i Stawek. Już w 1908 roku gmina ewangelicka Rudak-Stawki zwracała się o zlustrowanie terenu przeznaczonego potencjalnie pod cmentarz przez lekarza powiatowego. Niestety, wybrany teren miał zbyt wysoki poziom wód gruntowych i cmentarza nie założono. Kolejną próbę podjęto w 1912 roku: w piśmie do wójta gminy Podgórz z 7 sierpnia czytamy że „cmentarz tutejszej gminy musi zostać zamknięty, ponieważ jest przepełniony”. Na założenie nowego cmentarza tutejsza gmina zakupiła kawałek ziemi od właściciela Augusta Sodtke. W tym momencie gmina była już w posiadaniu opinii lekarskiej o wybranym miejscu i opinię władz twierdzy. Przedłożono również regulamin cmentarza, pochówków i opłat. Nowy cmentarz miał być jednak cmentarzem komunalnym, nie zaś wyznaniowym. Z końcem sierpnia gmina uzyskała wszelkie stosowne pozwolenia i jeszcze w 1912 roku cmentarz został otwarty. Najprawdopodobniej chowano na nim biedniejszych mieszkańców. Mimo statusu komunalnego wiadomo, że był wymieniany w inwentaryzacji własności kościołów ewangelickich z jesieni 1940 roku jako jeden z trzech: „cmentarz na Rudaku, stary cmentarz na Stawkach, nowy cmentarz na Stawkach.” Po 1945 roku opuszczony, zdewastowany. Splantowany w 2006 roku. Ostatnie nagrobki usunięto podczas zbrojenia terenu pod nowe osiedle domków jednorodzinnych.
Bibliografia:
- M. Wiśniewski, Turkusowe konfabulacje, blog Kamień na kamieniu, tekst z 21.08.2015, https://kamiennakamieniu.wordpress.com/2015/08/21/turkusowe-konfabulacje/
- M. Wiśniewski, Turkusowe konfabulacje sprostowane, blog Kamień na kamieniu, tekst z 24.12.2015, https://kamiennakamieniu.wordpress.com/2015/12/24/turkusowe-konfabulacje-sprostowane/
- P37 S27 Ciechocinek, 1:100 000, Wojskowy Instytut Kartograficzny, 1930.
- Program ochrony nekropolii Torunia, dokument niepublikowany, 2013.