Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Historia cmentarza | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
![]() |
Opis cmentarza

Położenie
Cmentarz położony na terenie zabudowanym u zbiegu ulic Rubinowej i Turkusowej, przy Turkusowej 24. Od północy graniczy z ulicą Turkusową, od zachodu i południa z ul. Rubinową, a od wschodu z nieużytkami.
Podstawowe informacje
Data założenia | 1912 |
Wyznanie | komunalny - wykorzystywany był dla biedniejszej ludności lewobrzeża wszystkich nacji i religii |
Ówczesna parafia | - |
Status | zlikwidowany |
Powierzchnia | ~0,25ha (Geoportal Miasta Torunia) |
Nr działki | 879 |
Kształt | zbliżony do kwadratu |
Najstarszy zachowany nagrobek | - |
Istniejąca dokumentacja | ? |
Zagrożenia | śmieci |
Stan zachowania | UPAMIĘTNIONY SYMBOLICZNIE, typ IIa |
Data zamknięcia, likwidacji | 1945, 2006 |
Ze względu na brak dokumentacji nie można ustalić czasu powstania cmentarza. Po raz pierwszy pojawia się na mapach w 1930 r. Wg wiadomości nieoficjalnych nagrobki uprzątnięto w 2006 r.
Roślinność
Drzewa | brzoza, sosna, dąb |
Krzewy | - |
Inne | trawa |
Brak alei lub niemożliwa do wyodrębnienia. Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ cmentarza nieznany.
Nagrobki i inne elementy
Nagrobki | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
Cippusy | NIE | - | - | - | - |
Grobowce | NIE | - | - | - | - |
Krzyże | NIE | - | - | - | - |
Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
Obejścia | NIE | - | - | - | - |
Obeliski | NIE | - | - | - | - |
Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
Elementy | |||||
Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
Brama | NIE | - | - | - | - |
Kościół | NIE | - | - | - | - |
Kaplica | NIE | - | - | - | - |
Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje
Brak ze względu na likwidację nagrobków.
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2015
fot. Michał P. Wiśniewski, 2013
Renowacja
Niemożliwa ze względu na likwidację nagrobków. W sierpniu 2015 r. toruński Wydział Środowiska i Zieleni wydzielił teren cmentarza poprzez ustawienie głazów tak by dalsze rozjeżdżanie terenu przez auta oraz parkowanie było niemożliwe. Zamontowano również tabliczki z błędnym rodzajem cmentarza, co zostało skorygowane.
Historia cmentarza
Powstał jako nowy cmentarz dla mieszkańców Rudaka i Stawek. Już w 1908 roku gmina ewangelicka Rudak-Stawki zwracała się o zlustrowanie terenu przeznaczonego potencjalnie pod cmentarz przez lekarza powiatowego. Niestety, wybrany teren miał zbyt wysoki poziom wód gruntowych i cmentarza nie założono. Kolejną próbę podjęto w 1912 roku: w piśmie do wójta gminy Podgórz z 7 sierpnia czytamy że „cmentarz tutejszej gminy musi zostać zamknięty, ponieważ jest przepełniony”. Na założenie nowego cmentarza tutejsza gmina zakupiła kawałek ziemi od właściciela Augusta Sodtke. W tym momencie gmina była już w posiadaniu opinii lekarskiej o wybranym miejscu i opinię władz twierdzy. Przedłożono również regulamin cmentarza, pochówków i opłat. Nowy cmentarz miał być jednak cmentarzem komunalnym, nie zaś wyznaniowym. Z końcem sierpnia gmina uzyskała wszelkie stosowne pozwolenia i jeszcze w 1912 roku cmentarz został otwarty. Najprawdopodobniej chowano na nim biedniejszych mieszkańców. Mimo statusu komunalnego wiadomo, że był wymieniany w inwentaryzacji własności kościołów ewangelickich z jesieni 1940 roku jako jeden z trzech: „cmentarz na Rudaku, stary cmentarz na Stawkach, nowy cmentarz na Stawkach.” Po 1945 roku opuszczony, zdewastowany. Splantowany w 2006 roku. Ostatnie nagrobki usunięto podczas zbrojenia terenu pod nowe osiedle domków jednorodzinnych.
Bibliografia:
- M. Wiśniewski, Turkusowe konfabulacje, blog Kamień na kamieniu, tekst z 21.08.2015, https://kamiennakamieniu.wordpress.com/2015/08/21/turkusowe-konfabulacje/
- M. Wiśniewski, Turkusowe konfabulacje sprostowane, blog Kamień na kamieniu, tekst z 24.12.2015, https://kamiennakamieniu.wordpress.com/2015/12/24/turkusowe-konfabulacje-sprostowane/
- P37 S27 Ciechocinek, 1:100 000, Wojskowy Instytut Kartograficzny, 1930.
- Program ochrony nekropolii Torunia, dokument niepublikowany, 2013.