Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w lesie, na niewielkim wzniesieniu. Będąc tuż przy byłej komorze celnej na drodze w stronę Chrap skręcamy w lewo (na północny wschód) w leśną ścieżkę, po ok. 250 docieramy na cmentarz będący po prawej stronie ścieżki - z daleka widoczna pomnik upamiętniający ofiary (fot. 1).
Podstawowe informacje
| Data założenia | XIX w. |
| Wyznanie | bezwyznaniowy-poepidemiczny oraz wojenny |
| Ówczesna parafia | - |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,06ha |
| Nr działki | ? |
| Kształt | zbliżony do prostokata |
| Najstarszy zachowany nagrobek | I poł. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci, odpady budowlane |
| Stan zachowania | ZLIKWIDOWANY, typ I |
| Stan zachowania | UPAMIĘTNIONY |
Roślinność
| Drzewa | sosna |
| Krzewy | ? |
| Inne | trawa |
Brak alei lub niemożliwa do wyodrębnienia na skutek zatarcia. Teren cmentarza ponownie zalesiono sosnami.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 1 | I poł. XX w. | lastryko | (fot. 2), mogiły ziemne są jeszcze widoczne |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | XX w. | granit, lastryko, żelazo | pomnik upamiętaniający ofiary terroru hitlerowskiego 1939-1945 (fot.1) |
Jednym z pochowanych jest Paweł Hans - miejscowy nauczyciel szkoły w Silnie zabity przez Selbschutz jako "element niepewny" gdyż płynnie mówił w dwóch językach i został oskarżony o szpiegostwo. Paweł Hans pomimo niemieckich korzeni pochodził z Warmii i czuł się Polakiem.
Inskrypcje
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2013
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
Renowacja
Cmentarz został upamiętniony lecz jako miejsce zbrodni na ofiarach terroru hitlerowskiego, którym wystawiono pomnik odnowiony w XXI w., a nie jako cmentarz poepidemiczny. Sam teren cmentarza zatarty poprzez powtórne zalesienie choć część mogił ziemnych nadal jest widoczna.
Epidemia cholery w Silnie.
Ze względu na brak dokumentacji nie można ustalić dokładnego czasu powstania cmentarza. Mógł istnieć już w połowie XIX w. Początkowo pełnił rolę tzw. cmentarza flisaków lub "cmentarza topielców". Ciała flisaków i innych osób z terenów Królestwa Kongresowego nie transportowano na cmentarz właściwy miejscu zamieszkania tylko spławiano w stronę Silna. Aby uniknąć epidemii Prusacy nakazywali grzebać te ciała. W maju 1873 r. zanotowano pierwszy przypadek cholery w Silnie. Ofiarą był miejscowy cieśla. Był to początek dużej epidemii. Tego samego roku, by nie dopuszczać do rozwoju epidemii cholery w Prusach, zbudowano szpital. Była to na początku izba, w której poddawano kwarantannie podejrzanych o tą chorobę przybyszy z Królestwa Polskiego. Zmarłych na cholerę grzebano na cmentarzu gdzie spoczywali także flisacy. Z czasem system wykrywania cholery unowocześnił się. Chorzy byli leczeni, a podobne stacje epidemiologiczno-sanitarne zbudowano także w Toruniu, Solcu Kujawskim i Fordonie. Okresowe kwarantanny przeprowadzane były od co najmniej 1853 r. Ostatnia dająca się we znaki epidemia miała miejsce w 1892 r.
Na cmentarzu spoczywają również żołnierze rosyjscy, a także ofiary mordów we wrześniu 1939 r. - Polacy z Silna i okolic rozstrzelani przez członków Selbschutzu oraz inne miejscowe ofiary II wojny światowej, w tym wspomniany już Paweł Hans.
Źródła i opracowania:
- K. Błażejewski, Co za wredna cholera z tej grypy, "Ekspress Bydgoski" wyd. internetowe z 6 października 2012 r.
[dostep: 10.10.2014] - "Gazeta Toruńska" z 4 września 1892 r., nr 203, s. 3.
- P37 S27 Ciechocinek, 1:100 000, Wojskowy Instytut Kartograficzny, 1930.
- K. Kalinowski, Silno. "Pomorze i Kujawy" 2001, nr 5-6 (18-19).
- H. Maercker, Geschichte der ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Briesen i. J. 1888. Danzig, 1900.
- "Nadwiślanin" z 26 sierpnia 1853 r., nr 65, s. 2.
- S. Spandowski, Jedno z ciekawszych miejsc pod Toruniem znika za zasłoną zielska, "Nowości" z 4 czerwca 2014 r, wyd. internetowe, [dostęp: 07.06.2014]
- Weltgang der Cholera im Jahre 1873, "Globus" 1874, nr 7, s. 106.
