Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony na południowym krańcu wsi. Jadąc z Wielkich Radowisk w stronę Małego Pułkowa DK nr 534, tuż za zieloną tabliczką informującą o rozpoczęciu terytorium wsi Małe Pułkowo skręcamy w prawo na drogę szutrową. Po przejechaniu nieco ponad 400 m. mamy po prawej stronie zagajnik, w którym znajduje się przedstawiona na fotografii kapliczka. Przypuszczalnie cały zagajnik po prawej jest miejscem pochowania zmarłych na epidemię cholery. Od południa/południowego wschodu graniczy ze wspomnianą drogą dojazdową, z pozostałych stron ograniczony przez pole uprawne.
Podstawowe informacje
| Data założenia | 1856 r. |
| Wyznanie | bezwyznaniowy-epidemiczny |
| Ówczesna parafia | - |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | 0,18ha |
| Nr działki | 334 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | 1856 |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | - |
| Stan zachowania | UPAMIĘTNIONY |
Roślinność
| Drzewa | olcha, topola biała |
| Krzewy | głóg, czarny bez, lilak, ligustr, tuje |
| Inne | konwalia, irys |
Brak alei. Brak pomników przyrody.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | ? | beton | nagrobek w formie kapliczki z Pietą |
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | - |
| Brama | NIE | - | - | - | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Krzyż | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Na cmentarzu spoczywają Wawrzyniec i Marianna Marcinkowscy - mieszkańcy wsi Wielkie Radowiska.
Inskrypcje - fot. Anna Rydlewska-Chabros, 2013
Galeria zdjęć - fot. Anna Rydlewska-Chabros, 2013
 |
| fot. 1 |
Renowacja
Kapliczka zadbana, nie wymaga prac remontowo-konserwatorskich. Opiekują się nią mieszkańcy wsi lub gmina.
Epidemie w Wielkich Radowiskach
Cmentarz jest pamiątką po epidemii cholery, która nawiedziła Wielkie Radowiska w 1856 r. Była to druga co do wielkości epidemia cholery po słynnej z 1831 r., która objęła swoim zasięgiem niemal całe ówczesne Prusy Zachodnie. Wedle opracowań do czasu II wojny światowej na cmentarzu znajdowało się wiele pomników, a miejsce to było zadbane. Podczas okupacji hitlerowskiej cmentarz został zniszczony, a jedynym śladem po nim jest nagrobek w formie kapliczki - wystawiony dla małżeństwa Marcinkowskich.
Bibliografia:
- 2780 Bahrendorf. Geognostisch-Agronomische Ausgabe, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1909.
- B. Borysowski, Dokumentacja cmentarzy poewangelickich w powiecie wąbrzeskim. Wąbrzeźno, 2003.
- Plan odnowy miejscowości Wielkie Radowiska na lata 2009-2017, Dębowa Łąka, 2009, s. 5., [dostęp: 21.02.2014]
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dębowa Łąka, Dębowa Łąka, 2009, s. 52, [dostęp: 21.02.2014]
