Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony w dawnym parku podworskim. Pierwotnie istniał tylko cmentarz ewangelicki umiejscowiony przy wschodniej ścianie parku. Oddalony od kościoła (byłego dworu) o ok. 230 m. w kierunku wschodnim. Od północy i wschodu sąsiaduje z polami uprawnymi, od południa ze stawem i drogą dojazdową, a od zachodu z częścią katolicką cmentarza i resztą terenu parkowego.
Podstawowe informacje
| Data założenia | koniec XIX w. / pocz. XX w. (w 1909 r. już był), cmentarz katolicki po 1945 r. |
| Wyznanie | ewangelicki (w tytule dokumentu archiwalnego zapisany jako komunalny) |
| Ówczesna parafia | Zelgno (od 1914), Chełmża (od 1803), przedtem Chełmno |
| Status | nieczynny |
| Powierzchnia | ~0,28 ha |
| Nr działki | na terenie 184 |
| Kształt | prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek | ? |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | śmieci |
| Stan zachowania | CZĘŚCIOWA ADAPTACJA, Typ IV |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945?, ? |
Roślinność
| Drzewa | dąb (starodrzew), sosna |
| Krzewy | - |
| Inne | trawa, przebiśnieg |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Układ dawnego cmentarza ewangelickiego nieznany. Brak informacji o istnieniu alei. Aleja istnieje tylko w części katolickiej. Starodrzew dębowy ogranicza teren dawnej części ewangelickiej.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Obejścia | NIE | - | - | - | - |
| Obeliski | NIE | - | - | - | - |
| Mogiły obmurowane | TAK | 7 | I poł. XX w. | lastryko, beton | w tym 2 dziecięce |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Płyty pionowe | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| ŁĄCZNIE | 7 nagrobków ułożonych pod murem | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | TAK | - | XXI w. | beton | być może w przeszłości część ewangelicka była odgrodzona - na cm znajduje sie fragment płotu |
| Brama | TAK | 2 | XXI w. | żelazo | - |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych w przypadku części ewangelickiej.
Niewykluczone, że zanim postawiono mur betonowy to część ewangelicka była oddzielona po 1945 r. płotem od katolickiej (fot. 11). Nie wiemy, czy cmentarz ewangelicki posiadał własnego ogrodzenia, bądź obejść żeliwnych dla nagrobków - na (fot. 9) widzimy płot wyglądajacy na cmentarny, oddzielający teren kościoła od gospodarstwa domowego. Nie wydaje się prawdą, aby cmentarz katolicki założony został oficjalnie w czasie II wojny światowej.
Objęcie wspólnym murem cmentarza rzymskokatolickiego i terenu dawnego ewangelickiego spowodowało, że oznaczony został jako wielowyznaniowy. Raczej nie przeprowadzano ekshumacji szczątków ewangelików, a kilka nagrobków choć usuniętych z pierwotnej lokalizacji nadal znajduje się na terenie cmentarza,
Inskrypcje - fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
Galeria zdjęć
fot. Michał P. Wiśniewski, 2014
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
Renowacja
Niemożliwa ze wzgledu na brak nagrobków.
Osadnictwo w Grzegorzu.
Historia
Ludzie
Bibliografia:
- 2778 Lissewo, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1909.
- Informacje o parafii pw Św. Andrzeja Boboli w Grzegorzu na stronie Diecezji Toruńskiej, http://www.torun.opoka.org.pl/par_pokaz.php?idpar=46 [dostęp: 04.03.2014].
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902, t. II, s. 889.
- Wykaz zabytków nieruchomych powiatu toruńskiego ujętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków, http://www.powiattorunski.pl/plik,23957,wykaz-1-2-1-pdf.pdf [dostęp: 04.03.2014].