| Data założenia |
1822 - jako gminny, 1902 - dołączono część ewangelicką, 1929 - dołączono część katolicką |
| Wyznanie |
wielowyznaniowy, dawniej gminny dla wszystkich wyznań, obecnie rzymskokatolicki |
| Ówczesna parafia |
ewangelicy - Małe Bartodzieje (od 1901), Bydgoszcz (od 1772-1901); katolicy - parafia Św. Józefa Rzemieślnika erygowana w 1946 r. w dawnym kościele ewangelickim |
| Status |
czynny, część ewangelicka oraz gminna w całości zaadoptowana na katolicką |
| Powierzchnia |
~1,82 ha |
| Nr działki |
15, 16 |
| Kształt |
sześciokąt nieforemny zwężający się ku zachodowi |
| Najstarszy zachowany nagrobek |
1907 |
| Istniejąca dokumentacja |
? |
| Zagrożenia |
śmieci, dewastacja |
| Stan zachowania |
DOBRY, Typ V |
| Data zamknięcia, likwidacji |
1945 (data zamknięcia części ewangelickiej), - |
Z uwagi na adaptację brak dawnych nagrobków ewangelickich, a co za tym idzie możliwości renowacji. Z dawnych ewangelickich zachował się - być może - tylko jeden nagrobek - Kurczewskich z 1907 r. W chwili tworzenia strony o tym cmentarzu (06.03.2015) nie był on objęty planami zagospodarowania przestrzennego. Od 1945 do 1965 r. był cmentarzem parafialnym, w latach 1965-1994 cmentarzem komunalnym, a od 1994 r. zarządcą jest ponownie parafia pw. Św. Józefa Rzemieślnika w Bydgoszczy. Pod koniec lat 40. XX w. wydzielono kwaterę pod pochówek polskich żołnierzy i mieszkańców Bydgoszczy, poległych w czasie II wojny światowej - 2 żołnierzy poległych w 1939 r., 49 żołnierzy poległych w 1945 r., 18 nieznanych mieszkańców Bydgoszczy rozstrzelanych w 1939 r. Pomnik upamiętniający w postaci orła wykonał Jerzy Buczkowski z Solca Kujawskiego w 1982 r. Koronę dołączono po 1989 r.
Pierwotnie (od 1822) teren cmentarza rozpoczynał się od zachodu (dziś to przedłużenie ul. Jar czynu społecznego do wysokości bramy. W 1902 r. cmentarz powiększono w kierunku wschodnim zakładając kwaterę ewangelicką. Wówczas kapliczka przydrożna została włączona w obręb cmentarza. Stało się tow 1908 r. Ostatnie powiększenie nastąpiło w 1929 r. Wystawiono wówczas figurę Serca Jezusowego i oddano do użytku kostnicę.
Historia
Według inwentarzy starostwa i wójtostwa bydgoskiego pomiędzy 1688, a 1712 r. założono folwark Bartodzieje Małe, który został później zniszczony podczas trzeciej wojny północnej. Kontrakt z 1723 r. zawarty w celu ożywienia gospodarczego wydany przez posesora wójtostwa bydgoskiego Stanisława Poniatowskiego, potwierdzony przez Augusta II Mocnego lokował w Bartodziejach Małych osadników olęderskich na 40 lat. Kolejny kontrakt zawarto jednak szybciej, bo w 1745 r.,a podpisał go następny posesor wójtostwa bydgoskiego Herman Karol von Keyserling (nauczyciel Stanisława Augusta Poniatowskiego, późniejszy ambasador Rosji, ojciec kartografa Karola Pertheesa), co potwierdził August III Sas. Zawarto go na 50 lat. Folwark dzierżawił Winkler Kuntz. W 1873 r. kupiec drzewny Kretschmer założył tartak parowy. Działała tu także od 1902 r. fabryka papierośnic Schrodera. Od 1.04.1920 r. w granicach administracyjnych miasta Bydgoszcz. Niemiecka nazwa Bartelsee odnosi się do jeziora. Czy chodziło o Jezioro Bartodziejskie zwane Bagnem, wspomniane w inwentarzach wójtostwa bydgoskiego z 1744 r.?
Parafia ewangelicka w Małych Bartodziejach oficjalnie powstała w 1901 r. Wcześniej, od 1894 r. stacjonował tu pastor pomocniczy (wikariusz), jednak w tym czasie wieś podlegała jeszcze parafii ewangelickiej w Bydgoszczy. W świetle spisów statystycznych, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku ewangelicy stanowili między 60, a 70% mieszkańców wsi. Od początku XX w. do pierwszej wojny światowej było ich jeszcze więcej, bo ponad 75%. Z chwilą odzyskania niepodległości przez Polskę i włączenia wsi w skład miasta Bydgoszcz ilość protestantów malała.
Obecnie dawny obszar wsi Bartodzieje Małe w nieznacznej części stanowią obszar dzisiejszej dzielnicy Kapuściska, a w większości wchodzą w skład dzielnicy Wyżyny.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej: Abraham, Andreas, Arbeit, Arndt, Bagniewski, Barich, Becker, Behnke, Behrendt, Bernhardt, Beutler, Beyer, Bigalke, Blum, Borowski, Bruckwitzki, Brunk, Buchholz, Bukowski, von Chrzanowski, Ciemnijewski, Czaniecki, Czarnecki, Czarnoleski, Depczinski, Derreck, Dersee, Dickmann, Diez, Ditschkowski, Dombrowski, Doß, Dziekanowski, Dzionara, Elsner, Erdmann, Falancyk, Fellmuth, Fenske, Fiebig, Firch, Fisch, Flatau, Freter, Friedrich, Galkowski, Gehrke, Gehrt, Gerlach, Gorecki, Grzeskowiak, Haak, Harte, Haudan, Heinrich, Heller, Herold, Heydemann, Hildebrandt, Hinczewski, Holtz, Jung, Karl, Karutz, Kerlin, Kielzynski, Kleber, Kleiner, Klunder, Kolasinski, Koß, Krause, Kroll, Krüger, Kubicki, Kroll, Kunz, Kurczewski, Kwiatkowski, Kuhn, Lange, Lawrenz, Lengler, Liedtke, Lischewski, Lukaschewski, Lüdtke, Mahron (Marhon), Markus, Meister, Menz, Mira, Moglin, Morzinski, Mrawinski (Mrowinski), Mroczkowski, Moglin, Muller, Neumann, Noack, Nowakowski, Oparski, Oakulat, Palinski, Panknin (Pankonin), Pawels, Pawlak, Peglau, Peter, Plotnicki, Pokrzykowski, Predohl, Regall, Reinert, Renkowski, Richter, Rietz, Rogge, Rolz, Rosenke, Schaleisa, Scharnolanski, Schauland, Schenski, Schalttschneider, Schnegulan, Schneider, Scholz, Schulz, Schwan, Schwartz, Schulke, Schumann, Schutt, Schutz, Smiegel, Smyk, Spalt, Stanke, Staschewski, Stawicki, Spychow, Teichgraber, Thies, Timm, Tuschinski, Wagner, Weese, Wegner, Wendland, Wendt, Wiese, Zemisch, Zoellmer, Zolkowski, Zuhlke
