Położenie | Opis | Zdjęcia | Renowacja | Osadnictwo | Bibliografia
Położenie cmentarza - mapy
 |
Opis cmentarza
Położenie
Cmentarz położony przy al. Mickiewicza pomiędzy szpitalem, a Nakielskim Ośrodkiem Kultury (NOK). Od północy sąsiaduje z ul. Kazimierza Wielkiego, od wschodu ze szpitalem, od południa z al. Mickiewicza, a od zachodu z NOK, amfiteatrem i parkiem. Obecnie jest to wschodnia część parku im. Jana III Sobieskiego.
Podstawowe informacje
| Data założenia | poł. XIX w. |
| Wyznanie | wielowyznaniowy - rzymskokatolicki i ewangelicki; posiadał także część gdzie pochowano ofiary epidemii cholery |
| Ówczesna parafia | katolicy - Nakło nad Notecią, ewangelicy - Nakło nad Notecią (od 1799)* |
| Status | nieczynny, nie przeprowadzono ekshumacji |
| Powierzchnia | ~1,25 ha (pow 2 działek), wg starych map cmentarz miał ~ 0,97 ha. |
| Nr działki | cała 2106 i połowa 2107 (od granicy z 2106 do alei rozgraniczającej park z NOK |
| Kształt | zbliżony do prostokąta |
| Najstarszy zachowany nagrobek | 1883 (INS. 1) |
| Istniejąca dokumentacja | ? |
| Zagrożenia | brak ekshumacji przy jednoczesnym zmniejszaniu powierzchni cmentarza na cele inne niż teren zielony |
| Stan zachowania nagrobków | ZLIKWIDOWANE, Typ Ia (całkowita likwidacja nagrobków i brak upamiętnienia cmentarza)[* *] |
| Data zamknięcia, likwidacji | 1945[* * *], ? |
[*] - początki luteranizmu w Nakle sięgają XVII wieku jednak ewangelicy zostali wygnani stąd przez Jezuitów. Od 1775 działała kaplica ewangelicka w Polichnie. W 1797 Rejencja Kwidzyńska pozwoliła ewangelikom z Nakła posiadać dom modlitwy na terenie miasta będący częścią oficjalnej struktury kościelnej jednak w rejestrach znalazł się on 2 lata później w 1799. Od 1819 dom modlitwy w Nakle stał się niezależną parafia ewangelicką.
[* *] - tablica (INS.1) i fragment krzyża (INS.2) zostały przeniesione do Muzeum Ziemi Krajeńskiej przez jednego z mieszkańców.
[* * *] - w literaturze można znaleźć informację, że cmentarz został zamknięty w 1926.
Roślinność
| Drzewa | … |
| Krzewy | … |
| Inne | trawa |
Brak zarejestrowanych pomników przyrody. Większość drzew została wycięta podczas rewitalizacji parku oraz przed budową parkingu. Układ wewnętrzny cmentarza nieznany. Jedna z alei przebiegała niemal identycznie z aleją parkową idącą bliżej szpitala łączącą al. Mickiewicza z ul. Kazimierza Wielkiego.
Nagrobki i inne elementy
| Nagrobki | |||||
| Mogiły obmurowane | NIE | - | - | - | |
| Mogiły obmurowane z postumentem | NIE | - | - | - | |
| Mogiły ziemne | NIE | - | - | - | |
| Pola grobowe | NIE | - | - | - | |
| Krzyże | NIE | - | - | - | - |
| Postumenty | NIE | - | - | - | |
| Cenotafy | NIE | - | - | - | - |
| Cippusy | NIE | - | - | - | - |
| Grobowce | NIE | - | - | - | - |
| Płyty poziome | NIE | - | - | - | - |
| Przyścienne | NIE | - | - | - | - |
| Inne | NIE | - | - | - | - |
| RAZEM | - | ||||
| Elementy | |||||
| Rodzaj | Istnienie | Ilość | Data powstania | Materiał | Uwagi |
| Mur ogrodzeniowy | NIE | - | - | - | resztki muru od strony Al. Mickiewicza zostały zlikwidowane podczas rewitalizacji parku |
| Brama | NIE | - | - | - | resztki po słupach od bramy znajdują się (jeszcze) na początku alei parkowej od strony Al. Mickiewicza |
| Kościół | NIE | - | - | - | - |
| Kaplica | NIE | - | - | - | - |
| Inne | TAK | 1 | XX w | metal | w południowo zachodniej części zachowała się pompa wodna |
Brak danych o pochowanych tutaj osobach znanych lub szczególnie zasłużonych.
Inskrypcje - fot. Sławomir Sikorski, 2015; Tomasz Pasieka, 2018
Galeria zdjęć
fot. Sławomir Sikorski, 2015
 |
| fot. 1 |
 |
| fot. 2 |
 |
| fot. 3 |
 |
| fot. 4 |
 |
| fot. 5 |
 |
| fot. 6 |
 |
| fot. 7 |
 |
| fot. 8 |
 |
| fot. 9 |
 |
| fot. 10 |
 |
| fot. 11 |
 |
| fot. 12 |
 |
| fot. 13 |
 |
| fot. 14 |
 |
| fot. 15 |
|
| fot. 16 |
 |
| fot. 17 |
 |
| fot. 18 |
 |
| fot. 19 |
 |
| fot. 20 |
Inne
 |
| fot. 1 |
Renowacja
Nie przeprowadzono z powodu zlikwidowania nagrobków na cmentarzu i przekształceniu go w 1983 w park im. Jana III Sobieskiego. Widoczne na (INS.1) tabliczka i fragment krzyża (INS.2) zostały uratowane przez jednego z mieszkańców i przeniesione do Muzeum Ziemi Krajeńskiej - wyszły przy okazji prac ziemnych. W 2012 roku przeprowadzono rewitalizację parku, podczas której zlikwidowano niski murek będący podstawą pod nieistniejące ogrodzenie od strony Al. Mickiewicza. Znaleziono także ludzkie kości. Od momentu rewitalizacji rozpoczął się proces sukcesywnego wycinania drzew w parku (cmentarzu). Przyznać jednak trzeba, ze wiele z nich było uschniętych i stwarzało zagrożenie. W wyniku nawałnicy z sierpnia 2017 wiele drzew zostało powalonych lub uszkodzonych. W 2018 roku przystąpiono do budowy parkingu o pojemności 54 miejsc uprzednio dokańczając wielką wycinkę drzew w miejscu inwestycji. W wyniku przetargu wykonawcą została firma Dromaks z Bydgoszczy.
Historia cmentarza wielowyznaniowego, przy Al. Mickiewicza
Historia
Zwany był cmentarzem "na Chojnach". Był to cmentarz o charakterze komunalnym, tzn. należał do miasta Nakło. Posiadał część dla katolików i dla ewangelików. Ponadto niewielki fragment dla ofiar epidemii. Więcej informacji w terminie późniejszym.
Ludzie
…
Bibliografia:
- 1424 Nakel a. d. Netze, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Reichsamt für Landesaufnahme, 1878.
- P. Antonkiewicz, Cmentarze w zasięgu wzroku, "Express Bydgoski", wyd. on-line z 30.09.2009, http://www.expressbydgoski.pl/archiwum/a/cmentarze-w-zasiegu-wzroku,11182778/
- P. Antonkiewicz, Ślady giną, ale pamięć jeszcze żyje, "Express Bydgoski", wyd. on-line z 30.10.2005, http://www.expressbydgoski.pl/archiwum/a/slady-gina-ale-pamiec-jeszcze-zyje,11388877/
- Budowa parkingu niedługo się rozpocznie. Wybrano wykonawcę, Nakło24.pl z 05.05.2018, http://www.naklo24.pl/Budowa_parkingu_niedlugo_sie_rozpocznie._Wybrano_wykonawce,56593.html
- J. Gratkowski, Parking na kościach zmarłych?, Gazeta Regionalna Powiat z 08.08.2018, s. 7.
- Huragan zniszczył parki, Nakło24.pl z 12.08.2017, http://www.naklo24.pl/Huragan_zniszczyl_park._Zobacz_%3Cfont_color=red%3E(zdjecia)%3C_font%3E,50091.html
- Murek już tylko wspomnieniem, Nakło24.pl, http://www.naklo24.pl/Murek_juz_tylko_wspomnieniem,2477.html
- Nakło. W parku znaleziono kości. Czy są to ludzkie szczątki?, Pomorska.pl z 24.07.2012, http://www.pomorska.pl/wiadomosci/naklo/art/7296611,naklo-w-parku-znaleziono-kosci-czy-sa-to-ludzkie-szczatki,id,t.html
- Przybędzie miejsc parkingowych, ale ubędzie zieleni. Gmina szuka wykonawcy, Nakło24.pl z 17.03.2018, http://www.naklo24.pl/Przybedzie_miejsc_parkingowych,_ale_ubedzie_zieleni._Gmina_szuka_wykonawcy,55386.html
- Przygotowania do budowy parkingu. Trwa wycinka i karczowanie drzew, Nakło24.pl z 24.03.2018, http://www.naklo24.pl/Przygotowania_do_budowy_parkingu._Trwa_wycinka_i_karczowanie_drzew,55568.html?v=m#vote
- A. Sergot Nakło - miasto trzech kultur. Szlak turystyczny śladem zabytków Nakła nad Notecią, pod. red. T. Pasieki, 2016, s. 26.
- M. Stankiewicz, Parking przy szpitalu w Nakle prawie gotowy. Sporo do zrobienia przy skateparku, "Gazeta Pomorska" z 08.08.2018, http://www.pomorska.pl/wiadomosci/naklo/a/parking-przy-szpitalu-w-nakle-prawie-gotowy-sporo-do-zrobienia-przy-skateparku-zdjecia,13395717/
- A. Werner, Geschichte der evangelischen Parochieen in der Provinz Posen. Posen: W. Decker, 1898, s. 224-227.
- Znikną drzewa stare i chore, Nakło24.pl z 12.03.2015, http://www.naklo24.pl/Znikna_drzewa_stare_i_chore_,26080.html