| Data założenia |
XIX w. |
| Wyznanie |
wielowyznaniowy (ewangelicki i rzymskokatolicki) |
| Ówczesna parafia |
Debionek-Radzicz (od 1911), Sadki-Dębionek-Radzicz (1870-1911), Dębionek-Radzicz (1863-1870), Łobżenica (przed 1863). Kościół istniał już w XVII w. rozebrany w 1719 |
| Status |
część rzymskokatolicka czynna od lat 80. XX w., część ewangelicka nieczynna |
| Powierzchnia |
~ 0,51 ha, część ewangelicka ~ 0,25 ha |
| Nr działki |
238 |
| Kształt |
prostokąt |
| Najstarszy zachowany nagrobek |
w części ewangelickiej p. XX w. |
| Istniejąca dokumentacja |
? |
| Zagrożenia |
śmieci |
| Stan zachowania |
UPAMIĘTNIONY, Typ VIb |
| Data zamknięcia, likwidacji |
1945?, - |
W 2003 roku zamontowano kamień pamiątkowy. W latach 80 XX w. przy zachodniej krawędzi utworzono część katolicką.
Historia
Historycy nie utożsamiają współczesnego Radzicza z wymienianymi w 1288 r Radzicami zatem pierwsze wzmianki pochodzą z I poł. XVI w. Była to wieś szlachecka, której właścicielami w latach 1534-1618 były rody Borzymowskich, Radzickich i Mościborskich. Dzieliły między siebie części Radzicza. Pierwsi osadnicy niemieccy napływają w 1645 za sprawą wojewody kaliskiego Zygmunta Grudzińskiego. Sam Grudziński był protestantem choć na łożu śmierci przeszedł na katolicyzm. Wiadomo, że już wtedy pośród nowych przybyszy był nauczyciel sprawujący funkcję kaznodziei. Dom modlitwy został rozebrany w 1719 r. na fali kontrreformacji aczkolwiek później w bliżej nieokreślonym czasie musiano utworzyć nowy względnie szkoła pełniła rolę kaplicy gdyż z 1772 pochodzą wzmianki o domu modlitwy. Oficjalne struktury kościoła ewangelickiego pojawiły się w 1863. Oddzielono wtedy Radzicz z Dębionkiem od macierzystej parafii w Łobżenicy tworząc nową parafię. Kościół wzniesiono w 1868, a w 1870 do gminy ewangelickiej przyłączono Sadki i w ten sposób utworzono parafię Sadki-Dębionek-Radzicz. Na usamodzielnienie się od Sadek Dąbionek-Radzicz czekał do 1911.
Miejscowość w przytłaczającej większości zamieszkiwana była przez ewangelików. Dopiero po odzyskaniu niepodległości przez Polskę część Niemców wyjechała sprzedając gospodarstwa Polakom. W 1921 Radzicz liczył 68% protestantów. Tradycje szkolne sięgają czasów sprowadzenia pierwszych kolonistów niemieckich. Pośród nauczycieli wyróżniała się rodzina Henning, która nauczała w Radziczu w latach 1770-1901. Zapiski mówią o budynku szkoły w 1825. Nową stojącą do dziś wybudowano w 1908. Wspomnieć należy też epidemię cholery z lat 60. XIX w.
Wieś uchodziła za rozwiniętą gospodarczo. Oprócz młyna istniała mleczarnia (1896), stacja wyrzyskiej kolejki dojazdowej (1900), gorzelnia (1902), a diakoniski prowadziły tu swój przytułek (1908). Osadnicy pochodzili głównie z Pomorza Zachodniego i Śląska. W 1902 część terenów wykupiła komisja osadnicza. W 1945 mieszkało 733 mieszkańców w 129 domach.
Ludzie
Lista strat z I wojny światowej zawiera następujące nazwiska: Abraham, Beyer, Bigalke, Bohm, Butzki, Borger, Dewitz, Dittmann, Flemming, Frase, Gebler, Gehrke, Geske, Guse, Harau, Hilgendorf, Juchau, Karatz, Knaak, Kolander, Kramer, Krause, Krawiecki, Krienke, Kruger, Kopp, Lange, Latanowicz, Ludtke, Marwitz, Mautey, Neufeldt, Placzek, Rammelt, Rux, Schallon, Scharping, Schauer, Schultz, Schulke, Thews, Wacholz, Walz, Wegner, Weihs, Weiss, Werner, Wissotzki, Wojtalewicz
Księga adresowa z 1928 r. zawiera następujące nazwiska: Bigalke (rzeźnik), Bloch (artykuły kolonialne), Bolter (właściciel ziemski), Butzke (właściciel ziemski), Fenske (właściciel ziemski, młyn), Folker (stolarz), Frase (kowal, krawiec), Guse (właściciel ziemski), Krinke (właściciel ziemski, zajazd), Kroll (kowal), Kronein (zajazd), Lange (akuszerka), Marwitz (właściciel ziemski, młyn), Rzechtalski (szewc), Schulze (właściciel ziemski), Wall (galanteria)
Księga adresowa z 1941 r. zawiera następujące nazwiska: Bigalke (piekarz), Kataschinski (młyn), Messmer (siodlarz, ślusarz, tapeciarz), Schenkel (zajazd, sklep), Schmiede (kowal)
Lista mieszkańców z końca 1944 r. zawiera następujące nazwiska: Battich, Berndt, Borger, Bolter, Bigalke, Butzke, Bredlak, Erdmann, Fenske, Gatzke, Gehrke, Geske, Grohl, Guse, Hampel, Hinz, Janke, Jankowski, Juchhatz, Kison, Knaak, Kopp, Kolander, Krienke, Kroll, Krugel, Kruger, Laube, Ludtke, Mahling, Manthey, Meyer, Monlkentin, Muller, Popowski, Prill, Rehbein, Rux, Ristau, Ronz, Schmidt, Tabatt, Tessmer, Wachholz, Wahl, Walz, Wegner, Werner, Wrase
sołtysi: Wegner, Zempel, Kopp, Fenske, Malak, Roloff, Schmidt, Wachholz, Guse
nauczyciele: Kundl, 1770-1901 Hennongowie, Schoneich, Hepke, Holz, Ristau który zginął w Festung Breslau
