Cmentarz żydowski - Wąbrzeźno

del.icio.usFacebook


Położenie cmentarza - mapy

BriesenZ.jpg.jpg

Opis cmentarza

zabudowany.png
Położenie

Cmentarz położony był przy dzisiejszej ul. Maciej Rataja, ok. 750 m. na wschód od rynku. Obecnie na tym terenie znajdują się parkingi, składy budowlane oraz m. in. sala królestwa świadków jehowy.

Podstawowe informacje
Data założenia 1823
Wyznanie żydowski
Kahał Wąbrzeźno
Synagoga Wąbrzeźno
Status zlikwidowany
Powierzchnia ~0,20 ha lub ~0,43ha
Nr działki 138/2, 137/4, 137/5, 137/7, 137/8, 137/1 (nie cała), 163/7 (nie cała), 163/5, 163/4, 136/9 (nie cała)
Kształt trapez o bardzo wydłużonych bokach lub prostokąt
Najstarszy zachowany nagrobek brak
Istniejąca dokumentacja ?
Zagrożenia -
Stan zachowania ZLIKWIDOWANY, Typ I
Data zamknięcia , likwidacji 1939, 1939 i lata 50. XX w.

Sprzeczność w pomiarze powierzchni i kształcie bierze się z tego, że pomiar na podstawie mapy daje rezultat mniejszy niz na podstawie materiałów ze żródła [2]. W 1899 r. cmentarz został powiększony, co tłumaczy tą nieścisłość.

Roślinność
Drzewa -
Krzewy -
Inne -

Brak drzewostanu

Nagrobki i inne elementy
Nagrobki
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Cenotafy NIE - - - -
Cippusy NIE - - - -
Grobowce NIE - - - -
Krzyże NIE - - - -
Mogiły obmurowane NIE - - - -
Mogiły ziemne NIE - - - -
Obeliski NIE - - - -
Płyty poziome NIE - - - -
Płyty pionowe NIE - - - -
Pola grobowe NIE - - - -
Postumenty NIE - - - -
Przyścienne NIE - - - -
Elementy
Rodzaj Istnienie Ilość Data powstania Materiał Uwagi
Mur ogrodzeniowy NIE - - - -
Brama NIE - - - -
Kościół NIE - - - -
Kaplica NIE - - - -
Inne NIE - - - -

Brak informacji na temat grobów o znaczeniu historycznym oraz osób szczególnie zasłużonych.

Inskrypcje


Galeria zdjęć

fot. X. Y., 2015
{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3
{$caption}
fot. 4
{$caption}
fot. 5
fot. Michał P. Wiśniewski, 2012
{$caption}
fot. 1
{$caption}
fot. 2
{$caption}
fot. 3

Renowacja

Niemożliwa ze względu na likwidację cmentarza. Nagrobki zostały zniszczone i wykorzystane jako materiał budowlany. Podobno fragmenty macew można było znaleźć w latach 50. XX w. Sporą ilość nagrobków zabrał Philip Stahlmann z Czapel, który użył je jako bruk. Zostały przeniesione i ułożone przez pracownika przymusowego zatrudnionego w gospodarstwie. Zrobiono z nich chodnik natomiast marmurowe postumenty posłużyły do wyłożenia pomieszczeń gospodarczych. Mówi się, że część macew została wmurowana w ściany domu kultury w latach 60. XX w.


Osadnictwo żydowskie w Wąbrzeźnie.

Historia

Ludzie


Bibliografia:

  1. 2779 Briesen, Topographische Karte (Meßtischblatt) 1:25000, Preuss. Landesaufnahme, 1911. comp.jpg
  2. Gminy Wyznaniowe Żydowskie na Pomorzu w województwie pomorskim w okresie międzywojennym (1920-1939). Zbiór studiów pod redakcją Jana Szilinga, Toruń: Wydawnictwo UMK, 1995.
  3. K. Górny, Wąbrzeźno. Z dziejów miasta i okolicy. Toruń: Toruńskie Towarzystwo Kultury, 1988.
  4. B. Heym, Geschichte des Kreises Briesen und seiner Ortschaften. Briesen, 1902. comp.jpg
  5. Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Wąbrzeźno na lata 2009 - 2015, 2009 comp.jpg
  6. K. Mikulski (red.), Historia Wąbrzeźna. Tom 1, Wąbrzeźno: Urząd Miejski, 2005.
  7. K. Mikulski (red.), Historia Wąbrzeźna. Tom 2, Wąbrzeźno: Urząd Miejski, 2006.
  8. R. Schiller, Guide to the Records of the Briesen Jewish Community Council 1871-1926, 2006. comp.jpg
  9. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych T. 11, Województwo Pomorskie. Warszawa: GUS, 1926. comp.jpg
  10. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski i in., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa, 1880-1902. comp.jpg
  11. Zarys historii społeczności żydowskiej Wąbrzeźna na stronie Aus der Geschichte der jüdischen Gemeinden in deutschen Sprachraum. comp.jpg [dostęp: 01.10.2014]
  12. Żydowskie Wąbrzeźno na portalu FODZ:http://fodz.pl/?d=10&id=686&l=pl
  13. Żydowskie Wąbrzeźno na portalu Wirtualny Sztetl: http://www.sztetl.org.pl/pl/city/wabrzezno/

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License